Το φαινόμενο της μετανάστευσης στις χώρες της Νότιας Ευρώπης και η Ελλάδα, ως χώρα διόδου και υποδοχής

Abstract

Σκοπός της συγκεκριμένης εργασίας είναι η ανάλυση και η παρουσίαση του φαινομένου της παράτυπης μετανάστευσης στις χώρες της Νότιας Ευρώπης. Επίσης, η παρουσίαση των προβλημάτων που σχετίζονται με τη γεωγραφική θέση της Ελλάδας ως χώρας υποδοχής και ως δίοδος (χώρα transit) των μεταναστών προς τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος είναι παρουσιασθούν οι αιτίες που προκαλούν τη μετανάστευση καθώς και κάποιες πιθανές λύσεις. Θα αναδειχθούν όλες οι πλευρές του φαινομένου της μετανάστευσης κυρίως στις χώρες της Νότιας Ευρώπης αλλά και σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη μεγάλη εισροή των παράτυπων μεταναστών στις χώρες αυτές καθώς και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες στην προσπάθεια ένταξής τους στην κοινωνική και οικονομική ζωή των χωρών αυτών. Δυστυχώς, σε κάποιες από αυτές τις χώρες, υπάρχει έξαρση των φαινομένων ρατσιστικής απειλής και βίας σε βάρος των μεταναστών. Ακολούθως παρουσιάζεται το κανονιστικό και νομοθετικό πλαίσιο που έχει θεσπιστεί σε εθνικό και διεθνικό επίπεδο για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, η γεωγραφική της θέση, που γειτνιάζει με τη Τουρκία, από την οποία προέρχονται τα μεγαλύτερα κύματα παράτυπων μεταναστών, από τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας προς τις χώρες της Ε.Ε, την καθιστούν την μεγαλύτερη πύλη εισόδου παράτυπων μεταναστών στην περιοχή των Βαλκανίων. Το πρόβλημα εντείνεται από την αδυναμία που έχουν επιδείξει οι ελληνικές κυβερνήσεις στην αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Τέλος, στα συμπεράσματα συνοψίζονται οι κεντρικές επισημάνσεις της διπλωματικής εργασίας. Η παράτυπη μετανάστευση αποτελεί κοινό πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι μόνο των κρατών της Νότιας Ευρώπης. Η μετανάστευση όλων αυτών των ανθρώπων είναι ένα πρόβλημα που για την ουσιαστική αντιμετώπισή του χρειάζεται παρέμβαση από τη διεθνή κοινότητα και δευτερευόντως εθνικές προτάσεις- λύσεις. Απαιτείται ολοκλήρωση και ισχυροποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Στις πρώτες ενότητες και αφού οριστεί τι είναι η μετανάστευση και γίνει μια μικρή ιστορική αναδρομή στα φαινόμενα της μετανάστευσης από την αρχαιότητα έως σήμερα στον ελλαδικό χώρο, παρουσιάζονται τα είδη της μεταναστευτικής κίνησης και τους παράγοντες που ωθούν τους ανθρώπους στη μετανάστευση. Στη συνέχεια, στο κεφάλαιο 2 γίνεται ανάλυση του φαινομένου της μετανάστευσης ως κυρίαρχο πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο παρουσιάζεται μια μικρή ιστορική αναδρομή του φαινομένου της μετανάστευσης στο χώρο της ΕΕ όπως επίσης και η ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική. Στο επόμενο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι αιτίες που προκαλούν τη μετανάστευση από τις χώρες της Αφρικής και της Ασίας προς την ΕΕ. Ακόμη, τονίζεται η σημασία της γεωγραφικής θέσης της Μεσογείου, η οποία αποτελεί την κύρια «πύλη» μεταναστών. Στη συνέχεια, εξετάζονται τα κοινά ή διαφορετικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χώρες της Νότιας Ευρώπης σε σχέση με τη μετανάστευση, οι προσπάθειες για επίλυση των προβλημάτων αυτών και το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την κάθε χώρα. Στο κεφάλαιο 5, παρουσιάζονται όλα τα νομοθετήματα, τα πρωτόκολλα και οι συνθήκες που έχουν συνταχθεί και υπογραφεί από πλευράς ΕΕ για τη διαχείριση του μεταναστευτικού φαινομένου. Ιδιαίτερη αναφορά θα δοθεί στον κανονισμό «Δουβλίνο II» και στη διαφαινόμενη ανάγκη για ριζική αλλαγή του. Ακολούθως, γίνεται αναφορά στη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας και τη σχέση που έχει με το φαινόμενο της μετανάστευσης στην νοτιοανατολική Ευρώπη και στις αδυναμίες που υπάρχουν καθώς και τις προσπάθειες που γίνονται από την ελληνική πολιτεία, με θέσπιση νομοθετημάτων και λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Επιπλέον, στο κεφάλαιο 8, αναφέρονται τα τεράστια και πολύ σημαντικά προβλήματα που έχουν προέλθει από τη μαζική είσοδο στην Ελλάδα ή τη διέλευση μέσω αυτής μικτών μεταναστευτικών ομάδων. Χαρακτηριστικό είναι το φαινόμενου του «εγκλωβισμού» όπως και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες στην ένταξη τους στην ελληνική κοινωνία. Τέλος, παρουσιάζονται τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την μελέτη του φαινομένου της μετανάστευσης προς τις χώρες της Ευρώπης μαζί με κάποιες προτάσεις για πιθανές λύσεις.