ΜΜΕ και πλαστική χειρουργική: ο κόσμος πίσω από την ομορφιά.

Abstract

Υπάρχει μια πληθώρα λέξεων στην ελληνική γλώσσα για να περιγράψουν έναν όμορφο άνθρωπο, κάποιον ο οποίος διαφέρει από το μέσο όρο. Ο αρχαίος όρος ο οποίος περιέγραφε την έννοια ομορφιά ήταν η λέξη κάλλος, ενώ στα ύγχρονα ελληνικά για να χαρακτηρίσουμε κάποιον που ξεχωρίζει χρησιμοποιείται η λέξη ωραίος. Ετυμολογικά το επίθετο ωραίος προέρχεται από το ουσιαστικό ώρα, γιατί η ομορφιά ήταν συσχετισμένη με το να είναι κανείς της ώρας του. Ένα ώριμο φρούτο- δηλαδή της ώρας του- θεωρείται όμορφο, αντίστοιχα και μια γυναίκα που δεν προσπαθεί να δείξει ούτε μεγαλύτερη απ’ όσο είναι στην πραγματικότητα, αλλά ούτε και μικρότερη, θεωρείται όμορφη. Επιπλέον στην αττική διάλεκτο το επίθετο ωραίος είχε πολλές ερμηνείες μεταξύ των οποίων «νεανικό» και «ώριμα γηρατειά». Η διαφήμιση είναι τα θεμέλια και η οικονομική ψυχή των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Ο πρωταρχικός σκοπός των μέσων μαζικής ενημέρωσης είναι να παραδώσουν ένα κοινό στους διαφημιστές, όπως ο πρωταρχικός σκοπός της τηλεόρασης είναι να παραδώσει ένα κοινό-αποδέκτη των διαφημίσεων. Το κοινό που ενδιαφέρει άμεσα τους διαφημιστές είναι ηλικίας 18 έως 34 ετών, γιατί έχουν τη θεωρία ότι όσο νωρίτερα έρθουν σε επαφή με το κοινό τόσο νωρίτερα τους εντυπώνεται η επωνυμία του εκάστοτε προϊόντος που θέλουν να μας πουλήσουν (How Advertising Changes the way we think and feel, Jean Kilbourne p.35). Η διαφήμιση είναι μια βιομηχανία άνω των 100 δις δολαρίων ετησίως και επηρεάζει όλους μας σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Ο καθένας από εμάς εκτίθεται σε πάνω από 2000 διαφημίσεις την ημέρα, καθιστώντας το έτσι, πιθανόν, το πιο ισχυρό μέσο επιμόρφωσης στην κοινωνία. Όμως οι διαφημίσεις πωλούν πολλά περισσότερα από προϊόντα. Πωλούν αξίες, εικόνες, έννοιες επιτυχίας, το τι αξίζει, έρωτα και σεξουαλικότητα, δημοτικότητα και το τι είναι φυσιολογικό. Μας λένε ποιοι είμαστε και ποιοι θα πρέπει να γίνουμε. Κάποιες φορές πωλούν ακόμα και εθισμούς (http://www.medialit.org/reading-room/beautyand-beast-advertising). Η πλαστική χειρουργική είναι μια ειδικότητα στην ιατρική που σχετίζεται με την διόρθωση, την αποκατάσταση της μορφής και της λειτουργίας του ανθρώπινου σώματος. Παρότι ο όρος πλαστική χειρουργική έχει ταυτιστεί με την αισθητική ή κοσμητική ιατρική, η πλαστική χειρουργική αφορά σε μεγάλο της μέρος τη διορθωτική χειρουργική, τη μικροχειρουργική, καθώς και τα χειρουργεία που σχετίζονται με την αποκατάσταση εγκαυμάτων. Η διορθωτική χειρουργική πραγματοποιείται για να διορθώσει λειτουργικά προβλήματα που έχουν προκληθεί από εγκαύματα, τραυματισμούς- όπως σπάσιμο και ρωγμές οστών στο πρόσωπο-, γενετικές ανωμαλίες, ανωμαλίες στην ανάπτυξη του ατόμου, μολύνσεις, ασθένειες, όγκους και καρκίνους. Ουσιαστικά η διορθωτική χειρουργική εφαρμόζεται ώστε να αποκατασταθεί πρωταρχικά η σωστή λειτουργία και δευτερευόντως η εμφάνιση. Ως μικροχειρουργική γενικά θεωρείται η ανακατασκευή ιστού που λείπει, για διάφορους λόγους, χρησιμοποιώντας ιστό από άλλο σημείο του σώματος του ίδιου του ατόμου ή κάποιου δότη και αποκαθιστώντας την κυκλοφορία του αίματος στα σημεία αυτά. Η κοσμητική πλαστική χειρουργική συνήθως δεν είναι υποχρεωτική αλλά επιλογή του ασθενούς. Εφαρμόζεται σε υγιή τμήματα του σώματος με μόνο σκοπό τη βελτίωση της εμφάνισης του ατόμου, αφαιρώντας κατά κύριο λόγο τα σημάδια του χρόνου (http://en.wikipedia.org/wiki/Plastic_surgery). Παρόλο που τα ΜΜΕ και η διαφήμιση παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο και επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων σε μεγάλο βαθμό, οι ερευνητές πιστεύουν ότι η εμμονή με τις πλαστικές επεμβάσεις συνδέονται με ψυχολογικές διαταραχές. Το σύνδρομο της σωματικής δυσμορφίας (Body Dysmorphic Disorder- BDD) έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης στα άτομα που καταφεύγουν στις πλαστικές επεμβάσεις για να διορθώσουν την ελαττωματική τους εμφάνιση. Στις ΗΠΑ το 2% του πληθυσμού πάσχει από το σύνδρομο αυτό και το 15% που επισκέπτονται δερματολόγο και πλαστικό χειρουργό έχουν διαγνωστεί με το σύνδρομο BDD. Οι μισοί από τους ασθενείς με αυτό το σύνδρομο δεν ικανοποιούνται με το αισθητικό αποτέλεσμα της αισθητικής παρέμβασης. Ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο BDD και καταλήγουν στο γραφείο κάποιου πλαστικού χειρουργού, όχι μόνο δεν θεραπεύουν το σύνδρομο αλλά το χειροτερεύουν, πολλές φορές σε τέτοιο βαθμό που οδηγούνται ακόμα και στην αυτοκτονία.