Η εφαρμογή της διαχείρισης γνώσης στη διεργασία έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα της υγείας: η περίπτωση των φαρμακευτικών επιχειρήσεων

Abstract

Η Διαχείριση Γνώσης (Knowledge Management) αποτελεί μία ιδιαίτερα διαδεδομένη φιλοσοφία διοίκησης, η εφαρμογή της οποίας έχει αναδειχθεί σε πρωταγωνιστή στο χώρο του μάνατζμεντ τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Παράλληλα, η βελτίωση της Διεργασίας Έρευνας & Ανάπτυξης αποτελεί στρατηγικής σημασίας δραστηριότητα για τις επιχειρήσεις που επιθυμούν την επιβίωση και την επιτυχία τους στο σύγχρονο άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον. Υπό αυτό το πρίσμα, ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις, αναγνωρίζοντας τη σημασία της, ανταποκρίνονται σε αυτή την πρόκληση και εστιάζουν την προσοχή τους στην εφαρμογή της Διαχείρισης Γνώσης στην πράξη. Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται, ως βασικό της αντικείμενο, τη διερεύνηση της εφαρμογής της Διαχείρισης Γνώσης στη Διεργασία Έρευνας & Ανάπτυξης στον τομέα της Υγείας και, συγκεκριμένα, όσον αφορά στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Η προσέγγιση του αντικειμένου έγινε εφικτή δομώντας τη διατριβή σε δύο διακριτά μέρη, το θεωρητικό και το εμπειρικό. Συγκεκριμένα, το θεωρητικό μέρος περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός νέου Πλαισίου Εφαρμογής της Διαχείρισης Γνώσης, το οποίο κρίθηκε απαραίτητο με βάση και την επισκόπηση της σχετικής υφιστάμενης βιβλιογραφίας. Το εμπειρικό μέρος περιλαμβάνει τη χρήση του εν λόγω Πλαισίου Εφαρμογής, μέσω στοχευμένης έρευνας πεδίου με ερωτηματολόγιο, με σκοπό την εξέταση κρίσιμων ερωτημάτων και υποθέσεων τα οποία σχετίζονται με τη συστηματική και πρακτική εφαρμογή της Διαχείρισης Γνώσης, υπό το πρίσμα της Διεργασίας Έρευνας & Ανάπτυξης στον τομέα της Υγείας. Προκειμένου να είναι εφικτή η συστηματική και πρακτική εφαρμογή και μέτρηση της Διαχείρισης Γνώσης απαιτείται η ύπαρξη ενός πλαισίου, το οποίο, καθορίζοντας σαφώς τα κύρια επιμέρους συνθετικά στοιχεία της Διαχείρισης Γνώσης και προσδιορίζοντας τις αλληλοσυσχετίσεις μεταξύ τους, δημιουργεί το κατάλληλο υπόβαθρο για κάθε χρήση. Από την κριτική επισκόπηση της σχετικής υφιστάμενης βιβλιογραφίας, φαίνεται ότι αντίστοιχο τέτοιο πλαίσιο δεν έχει προταθεί μέχρι σήμερα. Σημαντικό ρόλο στο γεγονός αυτό διαδραματίζει και η έννοια αυτή καθαυτή της Διαχείρισης Γνώσης, η οποία γίνεται αντιληπτή με διαφορετικές μορφές, ανάλογα με την προσέγγιση που ακολουθείται κάθε φορά. Στην παρούσα διατριβή αναγνωρίσθηκαν οι πιο σημαντικές τέτοιες προσεγγίσεις, η αξιολόγηση των οποίων οδήγησε στην αποσαφήνιση της έννοιας και επέτρεψε τη διατύπωση ενός ορισμού (μέσω της Μήτρας Διαχείρισης Γνώσης) ο οποίος επικεντρώνεται στην πρακτική εφαρμογή της. Το δεύτερο μέρος της παρούσας διατριβής πραγματεύεται την έρευνα πεδίου με ερωτηματολόγιο, η οποία πραγματοποιήθηκε με σκοπό τη διερεύνηση της εφαρμογής της Διαχείρισης Γνώσης στη Διεργασία Έρευνας & Ανάπτυξης στον τομέα της Υγείας και, συγκεκριμένα, όσον αφορά στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Σημειώνεται ότι, η ανάπτυξη του σχετικού ερωτηματολογίου στηρίχθηκε στο Πλαίσιο Εφαρμογής της Διαχείρισης Γνώσης.