Σχεδιασμός και ανάπτυξη μηχανογραφικού συστήματος διενέργειας ηλεκτρονικών εξετάσεων

Abstract

Η πιστοποίηση γνώσεων και δεξιοτήτων σε αντικείμενα που αφορούν είτε την καθημερινή ζωή (π.χ. γνώση κανόνων κώδικα οδικής κυκλοφορίας) είτε γενικά ή ειδικά επαγγελματικά προσόντα (π.χ. ξένες γλώσσες, χρήση βασικών εφαρμογών ηλεκτρονικού υπολογιστή, εξειδικευμένες γνώσεις σε σχεδιασμό και υλοποίηση δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών), απαιτεί την ύπαρξη οργανωμένων συστημάτων διενέργειας εξετάσεων και έκδοσης αποτελεσμάτων. Τα συστήματα αυτά, ανεξάρτητα των ιδιομορφιών που σχετίζονται με το αντικείμενο για το οποίο καλούνται να αξιολογήσουν γνώσεις και δεξιότητες, πρέπει να πληρούν μερικά βασικά χαρακτηριστικά: Πρέπει να είναι γρήγορα τόσο στην εξέταση και στην έκδοση αποτελεσμάτων, πρέπει να είναι οικονομικά στην χρήση τους και πρέπει να είναι αδιάβλητα. Σε ορισμένα συστήματα τα οποία αφορούν ευαίσθητες κοινωνικά εξετάσεις (π.χ. εξετάσεις διορισμού στο δημόσιο, διπλώματα οδήγησης, κ.λ.π.) το τελευταίο χαρακτηριστικό είναι και το πιο σημαντικό. Πλήθος τέτοιων συστημάτων αξιολογούν τη γνώση ή τη δεξιότητα χρησιμοποιώντας διαδικασίες εξέτασης οι οποίες στο σύνολο τους, ή σε ένα μεγάλο μέρος τους, αποτελούνται από ερωτήσεις οι απαντήσεις στις οποίες είναι εύκολο να κριθούν ως σωστές ή λάθος. Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο τέτοιο είδος εξέτασης είναι τα τεστ πολλαπλής επιλογής (multiple choice tests). Τα τεστ πολλαπλής επιλογής, παρόλο που δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση γνώσεων που χρειάζονται ανάπτυξη λόγου ή πολύπλοκων δεξιοτήτων, χρησιμοποιούνται όπου είναι δυνατό διότι παρουσιάζουν σειρά πλεονεκτημάτων: Έχουν διάφορες μορφές και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πολλά είδη εξέτασης, είναι εύκολο να παράσχουν ακριβή και αντικειμενική βαθμολόγηση σύμφωνα με τους κανόνες της εξέτασης και είναι εύκολο ή διαδικασία εξέτασης ή / και η βαθμολόγηση των απαντήσεων να γίνει με τη βοήθεια ηλεκτρονικού εξοπλισμού. Στο παρελθόν έχει αναπτυχθεί αριθμός ηλεκτρονικών συστημάτων τα οποία βοηθούν με διάφορους τρόπους την διαδικασία εξέτασης και αξιολόγησης γνώσεων. Ειδικά για τα τεστ πολλαπλής επιλογής έχουν αναπτυχθεί, από συστήματα αυτόματης βαθμολόγησης απαντήσεων που έχουν καταγραφεί σε ειδικά έντυπα / φόρμες και τα οποία λειτουργούν ως σαρωτές, ως ολοκληρωμένα πληροφοριακά συστήματα μέσω των οποίων διεκπεραιώνεται το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής διαδικασίας αξιολόγησης γνώσεων, δηλαδή η παρουσίαση ερωτήσεων η καταγραφή απαντήσεων η βαθμολόγηση του εξεταζόμενου και η έκδοση επίσημων αποτελεσμάτων. Το πιο γνωστό σύστημα της κατηγορίας αυτής είναι το "Μηχανογραφικό Σύστημα Θεωρητικής Εξέτασης Υποψηφίων Οδηγών" (Μ.Σ.Θ.Ε.Υ.Ο.). Το Μ.Σ.Θ.Ε.Υ.Ο. αναπτύχθηκε από το Τμήμα Πληροφορικής του ΤΕΙ Αθηνών για το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών, αρχικά, για την διεξαγωγή των θεωρητικών εξετάσεων των υποψήφιων οδηγών των τεσσάρων βασικών κατηγοριών διπλωμάτων οδήγησης: Κώδικας (αυτοκίνητα), μοτοσυκλέτες, φορτηγά οχήματα και λεωφορεία. Αργότερα επεκτάθηκε και για άλλες κατηγορίες εξέτασης που σχετίζονται με το οικείο υπουργείο (το σημερινό Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων). Οι εξετάσεις για τα διπλώματα οδήγησης είναι ένα ευαίσθητο κοινωνικά θέμα, όχι μόνο γιατί αφορά το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της χώρας και άρα οι διαδικασίες του πρέπει να είναι οικονομικές και γρήγορες, αλλά κυρίως διότι έχουν συνδεθεί με υποθέσεις οικονομικής διαφθοράς σε συνδυασμό με τη λεπτή φύση τους που σχετίζεται με την ανθρώπινη ζωή και ασφάλεια. Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι ο σχεδιασμός και η μερική ανάπτυξη ενός μηχανογραφικού συστήματος διενέργειας εξετάσεων και έκδοσης αποτελεσμάτων για γενική χρήση. Αφορμή για την ανάληψη του θέματος αυτού στάθηκε η απασχόληση του γράφοντα στη δημιουργία του Μ.Σ.Θ.Ε.Υ.Ο., ως υπεύθυνου ανάπτυξης, κάτω από τις οδηγίες του καθηγητή Ιωάννη Κεκλίκογλου ο οποίος είναι ο υπεύθυνος του έργου. Η εργασία βασίζεται, κύρια, στην εμπειρία που αποκτήθηκε από την ανάπτυξη αλλά κυρίως από την εφαρμογή του συστήματος στις υπηρεσίες μεταφορών και επικοινωνιών της χώρας. Η εμπειρία αυτή είναι εξαιρετικά χρήσιμη στην ανάπτυξη ενός τέτοιου συστήματος διότι δεν αφορά μόνο τεχνικά θέματα. Αντίθετα πηγάζει από την συμπεριφορά τριών κατηγοριών χρηστών: Τους αποδέκτες της στρατηγικής πληροφορίας (κεντρική υπηρεσία Υ.Μ.Ε.), τους υπεύθυνους διεξαγωγής της διαδικασίας εξέτασης (υπάλληλοι υπηρεσιών) και τους εξεταζόμενους (πολίτες). Είναι προφανές ότι στον πραγματικό κόσμο τα συμφέροντα των τριών αυτών κατηγοριών χρηστών δεν είναι πάντα τα ίδια. Ένα καλό μηχανογραφικό σύστημα διεξαγωγής εξετάσεων πρέπει να ικανοποιεί όλες τις κατηγορίες χρηστών του.