Η αποκλειστική οικονομική ζώνη της Ελλάδας. Τα όρια και η οικονομική σημασία των θαλάσσιων συνόρων της

Abstract

Η συζήτηση για τον καθορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης από την Ελλάδα επανέρχεται το τελευταίο διάστημα όλο και πιο συχνά στο προσκήνιο, μετά τις συμφωνίες γειτονικών χωρών για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών τους και την πρόσφατη ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στη Λεκάνη της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) ως έννοια θεσμοθετήθηκε κατά την Τρίτη Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας και οι κανόνες που την διέπουν συμπεριλήφθηκαν στη νέα Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. Η καθιέρωσή της αποτελεί σταθμό, καθώς θεσμοθετείται μια νέα θαλάσσια ζώνη, εξαιρετικής οικονομικής σημασίας, η οποία δίνει στα παράκτια κράτη δικαίωμα αποκλειστικής αξιοποίησης των θαλάσσιων και υποθαλάσσιων πόρων σε μια θαλάσσια ζώνη πλάτους μέχρι διακόσια (200) ναυτικά μίλια από τις ακτές. Η παρούσα μελέτη έχει σαν στόχο να καταγράψει την εξέλιξη του διεθνούς δικαίου οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών, ενώ παράλληλα εξετάζεται η προοπτική ανακήρυξης AOZ από την Ελλάδα και η οικονομική σημασία αυτής της ενέργειας. Καθόσον η Ελλάδα γειτνιάζει δια θαλάσσης με έξι (6) κράτη και οι οριοθετήσεις των θαλάσσιων ζωνών της θα πρέπει να γίνει κατόπιν συμφωνίας, αναλύθηκε η διεθνής νομολογία οριοθετήσεων θαλάσσιων ζωνών μεταξύ γειτονικών κρατών από διεθνή δικαιοδοτικά όργανα, προκειμένου να καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα για τα πιθανά όρια της Ελληνικής AOZ. Στην τελευταία ενότητα, γίνεται μια προσπάθεια εκτίμησης των πιθανών οικονομικών οφελών που θα αποκομίσει η Ελλάδα σε περίπτωση ανακήρυξης ΑOZ, με βάση υπάρχουσες μελέτες σχετικά με την ύπαρξη υδρογονανθράκων και άλλων πηγών ενέργειας στη νοτιοανατολική λεκάνη της Μεσογείου.