Η βιώσιμη αστική κινητικότητα υπό το πρίσμα των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων : η περίπτωση της Αθήνας

Abstract

Η παρούσα μελέτη, αναδεικνύει την Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα (ΒΑΚ), ως κεντρικό μοχλό για τη διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισότιμης προσβασιμότητας στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Το θεωρητικό υπόβαθρο της εργασίας, καλύπτει τις στρατηγικές Έξυπνης Πόλης και Net Zero Cities, καθώς και τον ρόλο των έξυπνων τεχνολογιών και των ρυθμιστικών μέτρων, στη βελτίωση της κινητικότητας, θεμελιώνοντας την παραδοχή ότι η αναπηρία, αποτελεί περιβαλλοντικό εμπόδιο, το οποίο μπορεί να εξουδετερωθεί, μέσω του ολιστικού αστικού σχεδιασμού. Η έρευνα, συνδυάζει μια κριτική ανάλυση των πολιτικών και υποδομών του Δήμου Αθηναίων, με μια συγκριτική αξιολόγηση έναντι τριών ευρωπαϊκών προτύπων, αυτών της Κοπεγχάγης, της Βαρκελώνης και της Βιέννης. Τα ευρήματα στην Αθήνα, υποδεικνύουν δομικά κενά που δυσχεραίνουν την αυτόνομη μετακίνηση. Εντοπίζονται σοβαρές ελλείψεις στην προσβασιμότητα των στάσεων των οδικών μέσων μεταφοράς και ανεπάρκεια στο δίκτυο των πεζοδρομίων, στοιχεία που ενισχύουν την κυριαρχία του ιδιωτικού αυτοκινήτου. Επιπλέον, ο υψηλός αριθμός παραβάσεων σε ράμπες ΑμεΑ, υπογραμμίζει την αντικοινωνική συμπεριφορά και την αδυναμία αποτελεσματικού ελέγχου, παρά την εγκατάσταση έξυπνων αισθητήρων. Ωστόσο, η υψηλή προσβασιμότητα στους σταθμούς σταθερής τροχιάς και η αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων, καταδεικνύουν θετικές προσπάθειες ψηφιακής μετάβασης. Η σύγκριση, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Αθήνα, οφείλει να υιοθετήσει μια ολιστική φιλοσοφία σχεδιασμού, ξεπερνώντας τις αποσπασματικές παρεμβάσεις. Προτείνονται στοχευμένες στρατηγικές παρεμβάσεις, για τη ριζική αναβάθμιση των υποδομών μεταφοράς, την ενίσχυση της ενεργού και ασφαλούς κινητικότητας και την εφαρμογή κοινωνικά δίκαιων πολιτικών, οι οποίες θα μετασχηματίσουν το αστικό περιβάλλον. Τέλος, αναδεικνύεται η επιτακτική ανάγκη για εντατικοποίηση των ελέγχων και καλλιέργεια ευρύτερης κοινωνικής ευαισθητοποίησης, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα περιβάλλον ισότιμο και προσβάσιμο για όλους τους πολίτες, εξαλείφοντας τις υφιστάμενες διακρίσεις.