H ανθεκτικότητα των σύγχρονων πόλεων στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής : η περίπτωση του Μητροπολιτικού Δήμου της Αθήνας

Abstract

Η ανθεκτικότητα στις πόλεις αναγνωρίζεται τόσο ρητά όσο και σιωπηρά από την Ατζέντα 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (SDGs). Η έννοια της ανθεκτικότητας ισχύει για τις πόλεις επειδή είναι πολύπλοκα συστήματα που προσαρμόζονται συνεχώς στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Η οικοδόμηση ανθεκτικότητας σε περιβάλλοντα που αστικοποιούνται ταχέως που πλήττονται από χρόνια βία, καταστροφές και ακραία φτώχεια, συνιστά μία πρόκληση, αλλά και μία απαραίτητη προϋπόθεση για την αντιμετώπιση (μετριασμός και προσαρμογή) της κλιματικής αλλαγής. Σε αυτό το πλαίσιο, σκοπός αυτής της εργασίας είναι να εξετάσει την έννοια της ανθεκτικής πόλης στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής, με εστίαση στην πόλη της Αθήνας και συγκεκριμένα του Μητροπολιτικού Δήμου της Αθήνας. Η πόλη της Αθήνας καλείται να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις που απορρέουν από την κλιματική κρίση, ακόμα και σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο. Οι οικονομικές πιέσεις που ασκήθηκαν ως αποτέλεσμα της δημοσιονομικής κρίσης του 2008 και της υγειονομικής κρίσης λόγω της πανδημίας Covid-19 αποδυνάμωσαν τις υφιστάμενες υποδομές και τους οικονομικούς πόρους που θα μπορούσαν να διατεθούν για την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Η έλλειψη κατάλληλων υποδομών, ο συνεχώς αυξανόμενος πληθυσμός της πόλης, το μη ενεργειακά αποδοτικό κτηριακό απόθεμα, η ενεργειακή κρίση, θέτουν επιπρόσθετες προκλήσεις για την Αθήνα. Η πόλη έχει ήδη προβεί σε σημαντικές δράσεις για την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, με απώτερο στόχο τη δημιουργία μίας ανθεκτικής πόλης. Αυτό που απαιτείται, ωστόσο, είναι η χάραξη μίας ολιστικής και πολυτομεακής πολιτικής έναντι μεμονωμένων ενεργειών και κατακερματισμένων σχεδίων, η οποία θα βασίζεται στη συνολική αξιολόγηση της τρωτότητας και στον συμμετοχικό σχεδιασμό δράσεων, που θα ευθυγραμμίζονται τόσο με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, όσο και με το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Greece 2.0».