Προστασία του ιδιωτικού βίου και Ανεξάρτητες Αρχές στο πλαίσιο του ελληνικού συντάγματος (άρθρα 9Α και 19 Σ)

Abstract

Οι ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις τα τελευταία χρόνια και η συνακόλουθη χρήση νέων τεχνολογιών είναι αδιαμφισβήτητο ότι δημιούργησαν νέες προκλήσεις ως προς την προστασία τόσο των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με την συλλογή και επεξεργασία αυτών όσο και του απορρήτου των επικοινωνιών με τις σύγχρονες μεθόδους επικοινωνίας και τα λογισμικά παρακολούθησης. Οι εν λόγω εξελίξεις καθιστούν σαφές ότι τίθεται σε κίνδυνο η ιδιωτικότητα του ατόμου για την οποία θα πρέπει να ληφθούν μέτρα προστασίας και διαφύλαξης. Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την προστασία του ιδιωτικού βίου και τις αρμόδιες προς τούτο Ανεξάρτητες Αρχές στο πλαίσιο του Ελληνικού Συντάγματος. Ειδικότερα, γίνεται λόγος ως προς το δικαίωμα του ιδιωτικού βίου, όπως αυτό κατοχυρώνεται ρητώς στο άρθρο 9 του Συντάγματος, στο περιεχόμενο και τους περιορισμούς του, ενώ παράλληλα επιχειρείται και εννοιολογική προσέγγιση του. Περαιτέρω, γίνεται εκτενής αναφορά σε δύο ειδικότερες εκφάνσεις αυτού και συγκεκριμένα στο δικαίωμα προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και στο δικαίωμα προστασίας του απορρήτου των επικοινωνιών, όπως προβλέπονται στα άρθρα 9Α και 19 του Συντάγματος, αντίστοιχα. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρεται το προστατευτικό πεδίο των δύο αυτών δικαιωμάτων, το περιεχόμενο τους, η έννοια τους, η φύση τους, οι περιορισμοί τους καθώς και εν γένει τα βασικά χαρακτηριστικά τους. Φυσικά, τόσο το δικαίωμα του ιδιωτικού βίου όσο και τα δύο ως άνω επιμέρους δικαιώματα της ιδιωτικότητας εξετάζονται βάσει του άρθρου 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Επιπλέον, το δεύτερο μέρος της παρούσας εργασίας κάνει λόγο για την παρουσία των Ανεξάρτητων Αρχών στην ελληνική έννομη τάξη και τον ρόλο που διαδραματίζουν αναφορικά με την προστασία και διασφάλιση θεμελιωδών δικαιωμάτων, τα οποία απειλούνται από την ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη. Ειδικότερα, αναλύονται δύο από τις συνταγματικώς κατοχυρωμένες Ανεξάρτητες Αρχές, ήτοι η Ανεξάρτητη Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και η Ανεξάρτητη Αρχή Διασφαλίσεως του Απορρήτου των Επικοινωνιών. Η πρώτη εγγυάται την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του, ενώ η δεύτερη την προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών. Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται λόγος στην συνταγματική και νομοθετική κατοχύρωση των εν λόγω Ανεξάρτητων Αρχών, στις αρμοδιότητες τους και στις εγγυήσεις που παρέχουν στα ατομικά θεμελιώδη δικαιώματα, αντίστοιχα, μέσω της ανεξαρτησίας των μελών τους. Εν συνεχεία, αναδεικνύονται σκέψεις ως προς την ενδεχόμενη συγχώνευση των δύο εν λόγω Ανεξάρτητων Αρχών, καθώς παρατηρούνται ζητήματα σύγκρουσης των αρμοδιοτήτων τους και τυχόν αλληλοεπικαλύψεων. Εν κατακλείδι, γίνεται αναφορά στα συμπεράσματα που εξάγονται από την εκτενή καταγραφή και αξιολόγηση του συνόλου των ζητημάτων που αναδείχθηκαν ανωτέρω.