A learning experience design model for whole-child development in kindergarten : based on learning trajectories and universal design for learning principles in technology-enhanced environments

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή πραγματεύεται ένα νέο Μοντέλο Σχεδιασμού Μαθησιακής Εμπειρίας (Learning Experience Design-LX Design) για την υποστήριξη της ολόπλευρης ανάπτυξης στο Νηπιαγωγείο, η οποία αφορά στην καλλιέργεια των γνωστικών, κινητικών, συναισθηματικών και κοινωνικών δεξιοτήτων του παιδιού. Ενώ οι συγκεκριμένες δεξιότητες συχνά μελετώνται ξεχωριστά, στην πραγματικότητα είναι αλληλένδετες. Σύμφωνα με έρευνες, μια ολοκληρωμένη εκπαίδευση θα πρέπει να προάγει την ολιστική ανάπτυξη του παιδιού, κι έχει ιδιαίτερη σημασία στην προσχολική εκπαίδευση, καθώς σ’ αυτό το στάδιο τίθενται τα θεμέλια για τη μελλοντική ανάπτυξη και πρόοδο του παιδιού. Το προτεινόμενο Μοντέλο Σχεδιασμού Μαθησιακής Εμπειρίας βασίζεται στις τροχιές μάθησης (learning trajectories), οι οποίες οργανώνουν τους διδακτικούς στόχους των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών σύμφωνα με τα αναπτυξιακά στάδια. Επιπλέον, δίνεται έμφαση στην ενσωμάτωση δραστηριοτήτων ενσώματης (movement-based) αλληλεπίδρασης. Παράλληλα, ακολουθώντας τις αρχές του Καθολικού Σχεδιασμού για τη Μάθηση (Universal Design for Learning – UDL), ενσωματώνονται πολλαπλές αναπαραστάσεις του περιεχομένου στους σταθμούς μάθησης και ψηφιακά εργαλεία όπως διαδραστικοί πολυμεσικοί πόροι και εκπαιδευτικές εφαρμογές. Πραγματοποιήθηκαν τρεις (3) μελέτες περίπτωσης σε αυθεντικά περιβάλλοντα μάθησης για την αξιολόγηση του προτεινόμενου Μοντέλου Σχεδιασμού Μαθησιακής Εμπειρίας. Η πρώτη μελέτη αξιολογεί την αποτελεσματικότητα των πολυτροπικών σταθμών μάθησης του μοντέλου. Κύρια ευρήματα περιλαμβάνουν την προώθηση θετικών συμπεριφορών στην τάξη, την ενισχυμένη ακαδημαϊκή επίδοση, τα αυξημένα κίνητρα των μαθητών, ιδιαίτερα για εκείνους που έχουν δυσκολίες συγκέντρωσης, και την ανάγκη παρουσίασης σαφών οδηγιών και καλά καθορισμένων δραστηριοτήτων. Η δεύτερη μελέτη ερευνά την εφαρμογή του μοντέλου για μία ολόκληρη σχολική χρονιά, αποφέροντας σημαντικές βελτιώσεις στην ακαδημαϊκή επίδοση, τη γνωστική ανάπτυξη και τις κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες. Οι μαθητές παρουσίασαν υψηλότερη επάρκεια στις μαθηματικές δεξιότητες, ενώ οι δάσκαλοι είχαν θετικές στάσεις απέναντι στο μοντέλο όσον αφορά την αποτελεσματικότητά του και την ευκολία ενσωμάτωσης του. Η τρίτη περίπτωση διερευνά τις δυνατότητες του μοντέλου σε πλαίσια ειδικής αγωγής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Τα ευρήματα δείχνουν σημαντικές βελτιώσεις στην ακαδημαϊκή επίδοση, την προσοχή, την αυτονομία και τα κίνητρα των μαθητών. Η χρήση τόσο σύγχρονων όσο και ασύγχρονων μεθόδων εξ αποστάσεως διδασκαλίας αναγνωρίστηκε ως κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχία των διαδικτυακών παρεμβάσεων. Η παρούσα διατριβή πρωτοτυπεί σε δύο βασικά στοιχεία. Πρώτον, εισάγει ένα νέο και καλά δομημένο Μοντέλο Σχεδιασμού Μαθησιακής Εμπειρίας για ολόπλευρη ανάπτυξη στο Νηπιαγωγείο αξιοποιώντας εκπαιδευτικές τεχνολογίες πολλαπλής μορφής (multimodal educational technologies) που έχουν αξιολογηθεί θετικά σε αυθεντικά περιβάλλοντα μάθησης. Το προτεινόμενο μοντέλο μπορεί να αξιοποιηθεί εύκολα – χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες επιμόρφωσης - από εκπαιδευτικούς και σχεδιαστές μάθησης για τη σχεδίαση μαθησιακών εμπειριών. Δεύτερον, η μικτή μέθοδος αξιολόγησης του προτεινόμενου μοντέλου μπορεί να αξιοποιηθεί και σε μελέτες άλλων μοντέλων που εφαρμόζονται σε αυθεντικά περιβάλλοντα είτε γενικής είτε ειδικής αγωγής.