Το μεταναστευτικό δίκαιο και η διδασκαλία της μεταναστευτικής πολιτικής

Abstract

Η συγκεκριμένη διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο του ΠΜΣ Διεθνείς & Ευρωπαϊκές Πολιτικές στην Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Έρευνα του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Στην παρούσα εργασία, πρόκειται να εξεταστούν θέματα που αφορούν την μεταναστευτική πολιτική σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Αρχικά, θα γίνει αποσαφήνιση των σημαντικών όρων, ιστορική αναδρομή των μεταναστευτικών ροών και ανάλυση της σπουδαιότητας του θεσμικού πλαισίου. Στη συνέχεια, θα γίνει μία εκτενής αναφορά στην πορεία της εξέλιξης της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από τις συνθήκες που υπέγραψαν τα κράτη - μέλη της. Έπειτα, η εργασία θα επικεντρωθεί στο εθνικό νομοθετικό πλαίσιο που διέπει την μετανάστευση. Ακόμα, θα παρουσιαστεί η εθνική στρατηγική για την ένταξη των μεταναστών, τα δικαιώματα και υποχρεώσεις τους καθώς και η πολιτική του ασύλου. Τέλος, αφού κριθεί αναγκαία η εισαγωγή της μεταναστευτικής πολιτικής στην εκπαίδευση θα προταθούν ενδεικτικά σχέδια διδασκαλίας για κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης. Η εργασία αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνονται εννοιολογικές αποσαφηνίσεις των όρων του πρόσφυγα και του μετανάστη ενώ επεξηγείται και η έννοια της μετανάστευσης. Ακολουθεί εκτενής αναφορά των αιτιών του φαινομένου. Έπειτα αναλύεται η σημαντικότητα του θεσμικού πλαισίου και το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με την ιστορική αναδρομή της μετανάστευσης στην Ελλάδα. Στο δεύτερο κεφάλαιο θα εξεταστεί το θέμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Θα αναλυθεί η πορεία της μεταναστευτικής πολιτικής περιγράφοντας λεπτομερώς τις συνθήκες και τα συμβούλια τα οποία συντέλεσαν στην τελική της διαμόρφωση. Συγκεκριμένα, θα αναφερθούν η Συνθήκη του Μάαστριχτ, η Συνθήκη του Άμστερνταμ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε, η Συνθήκη της Νίκαιας, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., το Πρόγραμμα της Χάγης, η Συνθήκη της Λισαβόνας και το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης. Το τρίτο κεφάλαιο, επικεντρώνεται στο θεσμικό πλαίσιο της Ελλάδας. Μετά την παρουσίαση της εθνικής νομοθεσίας θα αναφερθούν οι σημαντικότεροι νόμοι και ο Κώδικάς Μετανάστευσης. Επίσης, το κεφάλαιο αυτό θα εντρυφήσει στην Εθνική Στρατηγική για την Ένταξη των μεταναστών δίνοντας έμφαση στα Δικαιώματα και τις Υποχρεώσεις τους, το Άσυλο και την Σύμβαση της Γενεύης. Το τέταρτο κεφάλαιο, θα ασχοληθεί με τον ρόλο της Μεταναστευτικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση. Πιο συγκεκριμένα, θα προταθούν τμήματα της μεταναστευτικής πολιτικής που μπορούν να γίνουν διδακτέα όπως η Ιστορία της Μετανάστευσης, η Νομοθεσία και το Θεσμικό Πλαίσιο, τα Δικαιώματα των Μεταναστών καθώς και η Πολιτισμική Ποικιλομορφία. Ακόμα, στο πέμπτο κεφάλαιο θα συσταθούν Προτεινόμενες Διδακτικές Προσεγγίσεις για τον τρόπο διδασκαλίας του φαινομένου. Επιπρόσθετα, θα αναλυθεί η σημασία της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών σε μεταναστευτικά ζητήματα και θα διερευνηθούν αντίστοιχα επιμορφωτικά προγράμματα που έχουν λάβει χώρα στην Ελλάδα. Τέλος, θα προβληθούν ενδεικτικά Σχέδια Διδασκαλίας για το Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο.