Η διεθνής εμπειρία σε υπεράκτια αιολικά πάρκα : η περίπτωση της Ελλάδας

Abstract

Σήμερα, οι τεράστιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2), μεθανίου (CH4) και άλλων αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπονται από την καύση ορυκτών καυσίμων, έχουν αυξήσει τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη και έχουν καταστήσει την Κλιματική Κρίση μια από τις σημαντικότερες απειλές για τον πλανήτη μας. Για τον μετριασμό της Κλιματικής Κρίσης, είναι απαραίτητη η αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, άνθρακας, φυσικό αέριο) με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), όπως η αιολική. Τα τελευταία χρόνια οι εγκαταστάσεις αιολικών πάρκων αυξάνονται με ταχείς ρυθμούς παγκοσμίως, όχι μόνο στη στεριά, αλλά και σε υδάτινες εκτάσεις στις χώρες που έχουν το προνόμιο αυτό. Η χώρα με την μεγαλύτερη παραγωγή υπεράκτιας αιολικής ενέργειας είναι η Κίνα, ενώ στην Ευρώπη η μεγαλύτερη υπεράκτια αιολική παραγωγή ενέργειας συναντάται στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Γερμανία, στη Βόρεια Θάλασσα. Το μεγάλο πλεονέκτημα της Βόρειας Θάλασσας είναι το χαμηλό βάθος για πολλά χιλιόμετρα, όπου οι ανεμογεννήτριες πακτώνονται στον πυθμένα της θάλασσας. Αντίθετα, το μεγάλο βάθος της Μεσογείου καθιστά την στερέωση της ανεμογεννήτριας στον πυθμένα της θάλασσας τεχνικά δύσκολη και οικονομικά ασύμφορη. Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μια νέα τεχνολογία, όπου οι ανεμογεννήτριες επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας, συνεπώς εκτιμάται ότι η εγκατάσταση και αξιοποίηση υπεράκτιων αιολικών πάρκων στη Μεσόγειο Θάλασσα δεν θα αργήσει να υλοποιηθεί. Στην παρούσα διπλωματική εργασία εξετάστηκε η δυνατότητα αξιοποίησης της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας στην Ελλάδα και χρησιμοποιήθηκε η εφαρμογή ArcGIS Pro για την δημιουργία χαρτών. Οι μεγάλες θαλάσσιες εκτάσεις της χώρας, που περιβάλλεται από το Ιόνιο και το Αιγαίο Πέλαγος, καθώς και οι ισχυροί και συνεπείς άνεμοι, καθιστούν την Ελλάδα μια χώρα με σημαντικές δυνατότητες για την παραγωγή υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Το 2022 η Ελλάδα εισήγαγε ένα νέο νομικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ, συμπεριλαμβανομένων και των υπεράκτιων αιολικών, ώστε να προσελκύσει επενδύσεις στον κλάδο μέσα από διαδικασίες αδειοδότησης. Στόχος είναι η εγκατάσταση τουλάχιστον 2 GW αιολικής ισχύος έως το 2030. Η μέση ετήσια ταχύτητα του ανέμου στο Αιγαίο κυμαίνεται από 7 έως 9 μέτρα ανά δευτερόλεπτο (m/s), με το υψηλότερο αιολικό να συναντάται στο Βόρειο και Κεντρικό Αιγαίο, μεταξύ της Ανατολικής Κρήτης και των Δωδεκανήσων, καθώς και δυτικά της Κρήτης. Ωστόσο, η αποτελεσματική ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών πάρκων αντιμετωπίζει και ορισμένες προκλήσεις και προβληματισμούς όπως τεχνικοί περιορισμοί (βάθος θάλασσας, απόσταση από την ακτή, υποθαλάσσιες συνδέσεις), η έντονη χρήση του θαλάσσιου χώρου (αλιεία, υδατοκαλλιέργεια), η καλά ανεπτυγμένη τουριστική βιομηχανία, οι περιοχές Natura καθώς και πιθανά γεωπολιτικά ζητήματα σε σχέση με τα χωρικά ύδατα. Παράλληλα, πρέπει να ληφθεί υπόψιν η οικονομική βιωσιμότητα και οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που συμβάλλουν σε αβεβαιότητες και καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου. Συνεπώς κρίνεται απαραίτητη η διεξαγωγή λεπτομερών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα βιοτικά και αβιοτικά στοιχεία του υδάτινου περιβάλλοντος, ενώ είναι επιβεβλημένη η ευαισθητοποίηση του κοινού και η διάδοση της γνώσης για την αντιμετώπιση των κοινωνικών αντιδράσεων και την ενίσχυση της αποδοχής της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Συνοψίζοντας, η υπεράκτια αιολική ενέργεια μπορεί να αποτελέσει στο άμεσο μέλλον την κορυφαία πηγή καθαρής, ανανεώσιμης ενέργειας στην Ελλάδα και να συνεισφέρει στην πράσινη μετάβαση και την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει η Ελληνική Κυβέρνηση για μείωση των εκπομπών CO2 κατά 55% μέχρι το 2030 και την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας της χώρας μέχρι το 2050.