Παράγοντες που επιδρούν στη δια ζώσης και στη διαδικτυακή διδασκαλία των οικονομικών

Abstract

Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως σκοπό τη διερεύνηση του βαθμού στον οποίο είναι δόκιμο κατά τη διδασκαλία των οικονομικών, η παραδοσιακή τεχνική της διάλεξης -που έρευνες δείχνουν ότι ήρθε για να μείνει- να διανθιστεί με ποικιλία ενεργητικών τεχνικών, ώστε να βελτιωθούν τα μαθησιακά αποτελέσματα. Επιπροσθέτως, στην καμπή δύο δεκαετιών, στην Ελλάδα που αφήνει πίσω της μια βαθιά και παρατεταμένη ύφεση και βιώνει τον απόηχο μιας πανδημίας, μελετήθηκε ο ρόλος που διαδραματίζουν οι κοινωνικο- δημογραφικοί παράγοντες στην κατανόηση και γνώση των οικονομικών εννοιών. Εν κατακλείδι, δραττόμενοι της ευκαιρίας, που δημιούργησαν οι έκτακτες συνθήκες της πανδημίας του κορονοϊού, ο διδακτικός σχεδιασμός μεταφέρθηκε αποκλειστικά σε διαδικτυακό περιβάλλον, ώστε να αποτιμηθεί η επίδραση της διδασκαλίας και σε αυτό το πλαίσιο. Με στόχο την εξεύρεση απαντήσεων σε αυτούς τους προβληματισμούς ξεκίνησε μια έρευνα στο πλαίσιο του μαθήματος Μικροοικονομική του 1ου εξαμήνου, που αφορά στη συνδιδασκαλία των φοιτητών του Τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων και του Τμήματος Τουριστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Σχεδιάστηκε ένα μοντέλο διδασκαλίας που συνδύαζε την εμπλουτισμένη διάλεξη με ποικίλες ενεργητικές τεχνικές (συζητήσεις, χρήση άρθρων από τον τύπο, γελοιογραφιών, ποίησης, βίντεο, φύλλων εργασίας, επίλυση ασκήσεων, ατομικών και ομαδικών εργασιών, κουίζ αξιολόγησης). Το έτος 2018-2019 εφαρμόστηκε το μοντέλο στην πλήρη του μορφή με όλες τις ενεργητικές τεχνικές που αναπτύχθηκαν. Το 2019-2020 τις εμπλουτισμένες διαλέξεις πλαισίωσαν λιγότερες ενεργητικές τεχνικές. Τέλος, το 2020-2021 υπό το βάρος της απαγόρευσης της δια ζώσης λειτουργίας των Πανεπιστημιακών τμημάτων που είχαν εγγεγραμμένους άνω των 50 ατόμων, οι εμπλουτισμένες διαλέξεις υλοποιήθηκαν σε ηλεκτρονικό, διαδικτυακό περιβάλλον μέσω σύγχρονης και ασύγχρονης διδασκαλίας. Η μέτρηση της κατανόησης και της γνώσης των οικονομικών εννοιών έγινε με το ευρέως χρησιμοποιούμενο Test of Understanding of College Economics (TUCE-4), το οποίο συμπλήρωσαν οι φοιτητές στην αρχή και στο τέλος κάθε έτους. Με βάση τα ευρήματα της στατιστικής ανάλυσης στα δεδομένα των τριών ετών, δεν υπάρχει κάποιος δημογραφικός παράγοντας που να συσχετίζεται σταθερά με τα μαθησιακά αποτελέσματα, ενώ η παρακολούθηση οικονομικού μαθήματος στο Λύκειο βελτιώνει την κατανόηση οικονομικών εννοιών. Τα μαθησιακά αποτελέσματα βελτιώθηκαν και στα τρία ακαδημαϊκά έτη. Το μοντέλο που εφαρμόστηκε το 2018-2019 με την πληθώρα των ενεργητικών τεχνικών παρουσίασε στατιστικά σημαντικότερη βελτίωση στα επίπεδα του TUCE-4 από αυτό με τις λιγότερες τεχνικές που χρησιμοποιήθηκε το 2019-2020. Μείζονος σημασίας εύρημα αποτελεί ότι τα διαδικτυακά μαθήματα όχι μόνο δεν υστερούσαν σε αποτελεσματικότητα σε σχέση με τα δια ζώσης του μοντέλου 2018-2019, αλλά βελτίωσαν σημαντικά τα αποτελέσματα σε σχέση με το 2019-2020.