Η προστασία του δημιουργού ύστερα από την θέσπιση της Οδηγίας 790/2019/ΕΕ : η θέση του δημιουργού μετά την εισαγωγή των υποχρεωτικών εξαιρέσεων του δικαιώματος αναπαραγωγής

Abstract

Το δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας συνεχώς εξελίσσεται αλλά συγχρόνως προσαρμόζεται και στα νέα δεδομένα που προκύπτουν με την εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστήμης. Η τεχνολογική πρόοδος συνέβαλλε καθοριστικά στην διαμόρφωση του δικαίου της πνευματικής ιδιοκτησίας και την διεύρυνση του συστήματος προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων του δημιουργού. Ο τελευταίος απέκτησε μια σειρά εξουσιών αλλά και περιορισμών των δικαιωμάτων του και ήρθε αντιμέτωπος με μια σειρά από προκλήσεις των πνευματικών του δικαιωμάτων στο διαδίκτυο. Ο εκσυγχρονισμός του νομικού πλαισίου που διέπει τα πνευματικά δικαιώματα αποτελεί μονόδρομο, αφού η ψηφιακός μετασχηματισμός της κοινωνικής, οικονομικής και επιχειρηματικής ζωής είναι δεδομένος. Στην προσαρμογή του νομικού καθεστώτος στο ψηφιακό περιβάλλον συνέβαλε ιδιαίτερα η θέσπιση της Οδηγίας 2001/29/ΕΚ η οποία καλείται να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Μετά από δεκαοχτώ ολόκληρα χρόνια, η Οδηγία 790/2019/ΕΕ ήρθε να ταράξει τα νερά του νομικού κόσμου. Η Οδηγία για την ψηφιακή ενιαία αγορά, καλείται να καλύψει το νομικό χάσμα που έχει δημιουργηθεί διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ των δύο παραπάνω νομοθετικών κειμένων. Ανάμεσα σε πολλές διατάξεις, η Οδηγία 790/2019ΕΕ θεσπίζει τρεις υποχρεωτικούς περιορισμούς του περιουσιακού δικαιώματος του δημιουργού. Σε μία προσπάθεια στάθμισης του γενικού συμφέροντος και της προστασίας των δικαιωμάτων του δημιουργού, ο ευρωπαϊκός νομοθέτης υποχρεώνει τα κράτη μέλη να ενσωματώσουν τους παραπάνω περιορισμούς ανάγοντάς τους μάλιστα σε κανόνες αναγκαστικού δικαίου. Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι η εξέταση των παραπάνω περιορισμών υπό το πρίσμα της προστασίας των δημιουργών. Θα εξετασθούν λοιπόν οι λόγοι που καθιστούν υποχρεωτική την ένταξη τους στην εκάστοτε έννομη τάξη ενώ θα εκτιμηθεί η θέση των δικαιούχων εν συγκρίσει με το προγενέστερο νομικό status που διασφάλιζε τα δικαιώματά τους.