Περιβαλλοντικές επιπτώσεις των παγκόσμιων θαλάσσιων μεταφορών

Abstract

Η ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου έφερε άνθιση της οικονομίας και της ευημερίας των κρατών. Παράλληλα όμως οδήγησε και στην επιβάρυνση του περιβάλλοντος, με σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Αν και το θαλάσσιο εμπόριο είναι συγκριτικά με τα άλλα μέσα μεταφοράς φιλικότερο προς το περιβάλλον εξακολουθεί να συμβάλει και αυτό στη συνολική ρύπανση. Μέσω των θαλασσίων οδών όμως μεταφέρονται καθημερινά τεράστιοι όγκοι αγαθών, γεγονός που καθιστά τη ναυτιλία αναπόσπαστο κομμάτι των διεθνών μεταφορών. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι καταρχάς να εντοπιστούν οι τρόποι με τους οποίους η αποστολή ενός πλοίου μολύνει το περιβάλλον. Τα πλοία μεταφέρουν διάφορες επικίνδυνες ουσίες, όπως το πετρέλαιο, κατάλοιπα πετρελαίου, χημικά κ.α. που όταν αναμειχθούν με το νερό προκαλούν μόλυνση των υδάτων. Επίσης κατά τη λειτουργία τους παράγουν στερεά απόβλητα, λύματα, αέρια του θερμοκηπίου, ενώ προκαλούν και ηχορύπανση επηρεάζοντας τη θαλάσσια πανίδα. Πλέον σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν αναγνωριστεί οι κίνδυνοι και προσπαθούν να αντιμετωπιστούν με τη θέσπιση κανόνων και νόμων. Για τη ναυτιλία ο παγκόσμιος οργανισμός που φροντίζει για την ασφάλεια και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΔΝΟ). Ο ΔΝΟ έχει θεσπίσει διάφορους κανονισμούς που ορίζουν τον τρόπο διαχείρισης των διάφορων αποβλήτων των πλοίων, τόσο από το ίδιο το πλοίο, όσο και από τις λιμενικές υποδοχές. Επίσης ιδιαίτερα σημαντικοί είναι και οι στόχοι που έχει θέσει ως προς τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και αερίων του θερμοκηπίου με την προοδευτική μείωσή τους. Για να επιτευχθεί ο στόχος των μηδενικών εκπομπών θα πρέπει οι στόλοι να απαλλαχθούν από τα ορυκτά καύσιμα και να μεταβούν σε εναλλακτικά χαμηλότερων ρύπων, όπως το LNG, το LPG, η αμμωνία, το υδρογόνο, οι μπαταρίες και κυψέλες καυσίμου, η πυρηνική ενέργεια, η αιολική ενέργεια, κ.α.. Όλες αυτές οι τεχνολογίες είναι ελπιδοφόρες αλλά βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο. Για να μπορούν να απευθύνονται στην παγκόσμια αγορά χρειάζονται ακόμα αρκετή Ε&Α, ώστε να προσφέρουν αποδοτική ενέργεια με χαμηλό κόστος στα πλοία, καθώς και για να κατασκευαστούν δίκτυα εφοδιασμού και διάφορα μέσα υποστήριξης. Επιπλέον απαιτούν μεγάλα επενδυτικά κεφαλαία, ενώ οι στόχοι του ΔΝΟ για το 2030 και το 2050 απαιτούν άμεση μετάβαση στην τέταρτη επανάσταση της πρόωσης.