Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στην ανίχνευση εγκλημάτων / επιβολή του νόμου / προληπτική αστυνόμευση

Abstract

Διανύοντας τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα είναι ευκόλως αντιληπτό ότι η ανθρώπινη κοινωνία έχει μετεξελιχθεί και έχει λάβει μία νέα, μία ηλεκτρονική/ ψηφιακή μορφή. Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι πλέον το μεγαλύτερο μέρος των καθημερινών δραστηριοτήτων πραγματοποιείται με τη βοήθεια του διαδικτύου ή και αποκλειστικά από αυτό. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι πιο δημοφιλείς πλατφόρμες παγκοσμίως είναι οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, καθώς το Facebook μετρά 2,85 δισεκατομμύρια ενεργούς χρήστες μηνιαίως, σύμφωνα με στοιχεία του 2021 , το Instagram, το οποίο αγοράστηκε από το Facebook κατά το έτος 2012, μετρά παραπάνω από 1 δισεκατομμύριο χρήστες, με βάση την έρευνα του 2020 , ενώ το Twitter απαριθμεί 353 εκατομμύρια χρήστες (2020) . Βέβαια η γέννηση της ηλεκτρονικής κοινωνίας δεν αποδεικνύεται μόνο από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αντιθέτως η ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη, αποκύημα της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, έχει αμέτρητες εκφάνσεις. Πλέον οι περισσότερες χρηματικές συναλλαγές πραγματοποιούνται ψηφιακά μέσω συστημάτων όπως το «blockchain» και το «bitcoin», ταυτόχρονα η έννοια της τηλεργασίας δεν αποτελεί σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά στηρίζεται στιβαρά στο σήμερα. Παρατηρείται λοιπόν μία τάση ψηφιοποίησης και αυτοματοποίησης του όλου συστήματος με απώτερο σκοπό τη διευκόλυνση της ανθρώπινης ζωής. Αυτός ακριβώς είναι ένας, απλός μεν, ακριβής δε ορισμός της τεχνητής νοημοσύνης (artificial intelligence/ AI), η οποία έχει διεισδύσει στην καθημερινότητά μας σαν κάτι το αυτονόητο. Αναπόσπαστο, και αναγκαίο, κομμάτι της καθημερινότητας μας όμως είναι και η εύρυθμη λειτουργία του Δικαιϊκού Συστήματος, καθώς η απουσία της δικαιοσύνης δημιουργεί την ανομία και την καταπάτηση των ελευθεριών. Φυσικό επακόλουθο λοιπόν είναι να ξεκινήσει η αξιοποίηση των νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων για τη βέλτιστη και αποτελεσματικότερη απονομή της δικαιοσύνης . Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης πραγματοποιείται είτε προληπτικά, δηλαδή πριν καν εκδηλωθεί η αξιόποινη συμπεριφορά με τη μορφή της προληπτικής αστυνόμευσης (predictive policing), είτε κατασταλτικά, αφού υποπέσουν στην αντίληψη των αστυνομικών ή δικαστικών αρχών (intelligence led policing/ ILP). Παράλληλα, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2020 και οδήγησε μεγάλο μέρος του δυτικού κόσμου σε καραντίνα , οι υγειονομικές αρχές ανά τον κόσμο ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν παρόμοιες μεθόδους ILP για την ιχνηλάτηση των κρουσμάτων, με απώτερο σκοπό την εξάλειψη της διασποράς του ιού. Συνολικά όλες αυτές οι εξελίξεις συνέβαλαν στη δημιουργία μηχανισμών αυτοματοποιημένου κοινωνικού ελέγχου που παρακολουθούν ολόκληρες πόλεις ή ακόμη και χώρες εγκαινιάζοντας μία περίοδο «αλγοριθμικής διακυβέρνησης» και ψηφιακού ολοκληρωτισμού, που πολλές φορές λειτουργούν εις βάρος των ατομικών ελευθεριών των πολιτών, στην προσπάθεια να ενισχύσουν το αίσθημα της κρατικής ασφάλειας. Αφού αναλυθούν οι προαναφερθείσες τεχνικές ηλεκτρονικής αστυνόμευσης, εν συνεχεία θα διερευνηθεί το σχετικό Ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα νομικά ζητήματα που είναι ασαφή ή δεν ορίζονται επαρκώς, δημιουργώντας σύγχυση στον νομικό χώρο. Ακολούθως, θα εξεταστούν οι κίνδυνοι που ενδέχεται να προκύψουν από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, τόσο στις ατομικές ελευθερίες, όπως στην προστασία της ιδιωτικότητας, όσο και στις συλλογικές ελευθερίες, όπως στην ισότητα Τέλος θα προταθούν ορισμένες λύσεις που έχουν ως στόχο σε πρώτο βαθμό την εύρυθμη λειτουργία των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της αστυνόμευσης, προστατεύοντας παράλληλα τις ατομικές ελευθερίες, και σε δεύτερο βαθμό τη δημιουργία ενός κλίματος εμπιστοσύνης ανάμεσα στα υποκείμενα της επεξεργασίας και στις νέες τεχνολογίες.