Καταναλωτές και κοινωνικά δίκτυα: η αλληλεπίδραση τους στη σύγχρονη ψηφιακή εποχή και τα νομικά ζητήματα που προκύπτουν

Abstract

Το παραδοσιακό φυσικό κατάστημα και η αυτοπρόσωπη παρουσία σε αυτό τόσο του πωλητή όσο και του καταναλωτή, έχει πλέον υποκατασταθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό από τα ηλεκτρονικά καταστήματα, τα οποία επιτρέπουν την απομακρυσμένη σύναψη συμβάσεων πώλησης. Τα σύγχρονα εργαλεία επικοινωνίας, τα κοινωνικά δίκτυα και οι ηλεκτρονικές πηγές πληροφόρησης, είναι λίγοι μόνο από τους παράγοντες που ευνοούν και προωθούν την ανάπτυξη του ψηφιακού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ο καταναλωτής δεν παραμένει παθητικός δέκτης διαφημίσεων και πληροφοριών, αλλά διαδραματίζει ενεργό ρόλο, τόσο στη διαμόρφωση της συλλογικής καταναλωτικής συνείδησης, όσο και στην ανάπτυξη των ίδιων των επιχειρήσεων, καθώς μέσω του διαδικτύου και κυρίως μέσω των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης, αναζητά πληροφορίες, ενημερώνεται και μοιράζεται τις εμπειρίες και τις απόψεις του σχετικά με τα καταναλωτικά αγαθά. Ως αποτέλεσμα, έχει δημιουργηθεί σήμερα ένα νέο είδος ηλεκτρονικού εμπορίου, το ηλεκτρονικό εμπόριο μέσω των κοινωνικών δικτύων, το οποίο υπάγεται σε ένα συμπαγές και ενιαίο για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση νομοθετικό πλαίσιο. Απώτερος στόχος των ισχυουσών διατάξεων είναι η προάσπιση των δικαιωμάτων των ψηφιακών καταναλωτών και η προστασία τους από τις καταχρηστικές και αθέμιτες πρακτικές, που εφαρμόζουν οι επιχειρήσεις με σκοπό το κέρδος τους, αλλά και η διασφάλιση πως οι χρήστες των κοινωνικών δικτύων, όχι μόνο ως καταναλωτές αλλά και ως φορείς προσωπικών δεδομένων, θα νιώθουν ασφαλείς και θα ενθαρρύνονται να προβαίνουν σε ηλεκτρονικές συναλλαγές. Σκοπός της παρούσας είναι η μελέτη του τρόπου διεξαγωγής του ηλεκτρονικού εμπορίου μέσω των κοινωνικών δικτύων, καθώς και του νομικού πλαισίου που περιβάλλει τις ηλεκτρονικές αυτές συναλλαγές. Πιο συγκεκριμένα, θα αναλυθεί το νομοθετικό πλαίσιο που ρυθμίζει τις σχέσεις πωλητή-καταναλωτή και προστατεύει τα συμφέροντα του τελευταίου. Στη συνέχεια θα γίνει αναφορά στους κανόνες σύμφωνα με τους οποίους οφείλει να λειτουργεί η διαφήμιση ώστε να διασφαλίζεται η ελεύθερη λήψη αγοραστικών αποφάσεων από τους καταναλωτές. Τέλος, παρουσιάζονται οι κανόνες εκείνοι που έχουν τεθεί για την προάσπιση των προσωπικών δεδομένων των χρηστών - ψηφιακών καταναλωτών από τους κινδύνους υφαρπαγής και μη σύννομης επεξεργασίας τους, στα πλαίσια της διεξαγωγής του ηλεκτρονικού εμπορίου μέσω των κοινωνικών δικτύων.