Η προώθηση της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης μέσω της βιώσιμης στρατηγικής ηγεσίας (εμπειρική διερεύνηση)

Abstract

Στο πλαίσιο της διεθνούς προσπάθειας υλοποίησης της ατζέντας του ΟΗΕ για βιώσιμη εκπαίδευση, και συγκεκριμένα με σκοπό την επίτευξη του 4ου στόχου για την προώθηση της ελεύθερης, ισότιμης και ποιοτικής εκπαίδευσης της εκπαίδευσης, προκύπτει σήμερα περισσότερο από ποτέ η ανάγκη προώθησης της συμπεριληπτικής εκπαίδευσης στις σχολικές μονάδες. Η συμπεριληπτική εκπαίδευση είναι μια νέα φιλοσοφία, που εστιάζει σε μια διαφορετική οπτική της εκπαίδευσης και αποβλέπει στον συνεχή εκσυγχρονισμό του σημερινού σχολείου. Πρόκειται για μια πρόσκληση- πρόκληση για τη δημιουργία μιας κοινότητας, που προσφέρει ίσες ευκαιρίες μάθησης, εμπνέει ασφάλεια, αποδοχή και συνεργασία και επενδύει στην ευημερία των μαθητών, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, έθνους, κοινωνικο-οικονομικής τάξης, νοητικής κατάστασης. Δεν εστιάζει μόνο σε ένα διαφορετικό τρόπο θέασης των πραγμάτων εντός του σχολείου, άλλα στοχεύει σε μια γενικότερη αλλαγή του κοινωνικοπολιτισμικού γίγνεσθαι, όπου καλείται το σύγχρονο σχολείο από το ατομικό μοντέλο να περάσει στο κοινωνικό μοντέλο θέασης της διαφορετικότητας, σύμφωνα με το οποίο το ίδιο το σχολείο είναι αυτό που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις εκπαιδευτικές ανάγκες κάθε μαθητή και κάθε μαθήτριας και όχι ίδιος ο μαθητής, λόγω της ιδιαιτερότητας του. Συνεπώς, πρόκειται για μια καινοτόμα δράση και μια αέναη διαδικασία που μέσω της μοναδικότητας και ιδιαιτερότητας του κάθε παιδιού θα στοχεύει στον συνεχή μετασχηματισμό́ της ίδιας της κοινωνίας. Βέβαια, καθοριστικό ρόλο στην προώθηση συμπεριληπτικής κουλτούρας διαδραματίζει ο σχολικός ηγέτης, ο οποίος/η οποία οφείλει να αμφισβητεί το κατεστημένο, να είναι ευέλικτος/η, να αναστοχάζεται συνεχώς σε θέματα δημοκρατικών αξιών και να είναι προσανατολισμένος/η προς την βιωσιμότητα της εκπαίδευσης, ώστε να μεταλαμπαδεύσει το όραμά του/της για συμπερίληψη στους/στις υφισταμένους/ες και να δημιουργήσει τις βάσεις για συνεχείς βελτιώσεις. Στην εργασία αυτή, μελετήθηκαν τόσο οι συμπεριληπτικές πρακτικές των διευθυντών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, που εφαρμόζουν στο πλαίσιο της εκπαίδευσής τους, το κλίμα του σχολείου, τους/τις εκπαιδευτικούς-υφισταμένους τους και την κοινότητα όσο και τα βασικά εμπόδια, με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι στην προσπάθεια τους να καλλιεργήσουν συμπεριληπτική κουλτούρα στα πλαίσια ενός βιώσιμου σχολείου. Ως μέσο συλλογής των στοιχείων χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο. Τα πορίσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι οι σύγχρονοι σχολικοί ηγέτες ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας, υιοθετούν το συμπεριληπτικό όραμα και προχωρούν σε μια μεγάλη ποικιλία συμπεριληπτικών πρακτικών που στοχεύουν σε βιώσιμα συμπεριληπτικά σχολεία. Ωστόσο, σε αυτή τους την προσπάθεια συναντούν πολλά εμπόδια.