Αποδοτικότητα συστημάτων υγείας: επισκόπηση υφιστάμενων συστημάτων αξιολόγησης και η παρουσίαση ενός νέου σύνθετου συστήματος

Abstract

Τα τελευταία χρόνια τα συστήματα υγείας στις χώρες της Ευρώπης δέχονται τεράστιες πιέσεις για αλλαγή και εκσυγχρονισμό, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, των νέων δαπανηρών θεραπευτικών και διαγνωστικών μέσων και της αλλαγής του νοσολογικού προφίλ. Ως απόρροια των παραπάνω, τα συστήματα υγείας καλούνται να μεγιστοποιήσουν την αποδοτικότητά τους, για να μπορέσουν να καλύψουν τις υφιστάμενες ανάγκες του πληθυσμού. Στην παγκόσμια βιβλιογραφία έχουν προταθεί πολλαπλές μεθοδολογίες αξιολόγησης των συστημάτων υγείας. Ο στόχος των συγκριτικών αξιολογήσεων είναι να αναδειχθούν ποια συστήματα υγείας είναι πιο αποδοτικά και σε ποιους τομείς, ώστε να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση για τα υπόλοιπα. Ακόμη και τα πλέον αποδοτικά συστήματα χρήζουν βελτίωσης. Είναι καίριας σημασίας, λοιπόν, η ύπαρξη μιας ολοκληρωμένης και αξιόπιστης μεθοδολογίας αξιολόγησης. Στην παρούσα μελέτη εκπονήθηκε μια επισκόπηση των υφιστάμενων μεθοδολογιών αξιολόγησης, με στόχο να προσδιοριστούν τα βασικά κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη σε αυτού του είδους τις συγκριτικές αξιολογήσεις, οι βαρύτητες που εφαρμόζονται σε αυτά, καθώς και η σκοπιά από την οποία εκτελούνται. Στη συντριπτική πλειοψηφία των μεθοδολογιών που μελετήθηκαν, οι θεσμοί ή ειδικοί επιστήμονες είχαν τη θέση του αξιολογητή, ενώ η φωνή των ασθενών σπάνια λαμβάνεται υπόψη. Η παρούσα έρευνα προσπάθησε να καλύψει αυτό το κενό της απουσίας της γνώμης των ασθενών, προτείνοντας μια μεθοδολογία αξιολόγησης αποδοτικότητας για τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης της Ευρώπης, στην οποία περιλαμβάνονται κριτήρια τα οποία στόχο έχουν να καλύψουν το μεγαλύτερο δυνατό εύρος όλων των πτυχών ενός συστήματος υγείας, συμπεριλαμβανομένης της ικανοποίησης των ασθενών. Η μεθοδολογία προτείνει 5 κατηγορίες κριτηρίων, οι οποίες περιλαμβάνουν υποκατηγορίες και δείκτες. Οι 5 κύριες κατηγορίες είναι η κατάσταση υγείας με συντελεστή βαρύτητας 0.30, οι υπηρεσίες συστήματος υγείας με συντελεστή 0.20, η ισότητα με συντελεστή 0.20, η χρηματοδότηση με συντελεστή 0.15 και η ικανοποίηση και τα δικαιώματα ασθενών με συντελεστή 0.15. Στόχος της έρευνας είναι να εντοπίσει και να αναδείξει μέσω μιας ολοκληρωμένης μεθοδολογίας αξιολόγησης όλα τα αδύνατα και δυνατά σημεία κάθε συστήματος υγείας, για να μπορέσουν στη συνέχεια να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητάς του.