Διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων από τις ελληνικές τράπεζες

Abstract

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, έτσι όπως ορίζεται από τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές, αναφέρονται σε περιπτώσεις δανειοληπτών που έχουν καθυστερήσει να καταβάλλουν τις συμφωνηθείσες δόσεις πάνω από 90 ημέρες. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση της λειτουργίας του πιστωτικού συστήματος στην Ελλάδα και της διαχρονικής εξέλιξης των κόκκινων δανείων, υπό το πρίσμα των γενικότερων οικονομικών και μακροοικονομικών εξελίξεων στην χώρα. Η σχέση μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και της οικονομίας είναι αμφίδρομη και αλληλοεξαρτώμενη. Καθώς ο ρόλος των πιστωτικών ιδρυμάτων είναι πολύπλευρος και εξαιρετικά σημαντικός σε μια οικονομία, η μεγέθυνση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων επιφέρει αρνητικές συνέπειες στην λειτουργία τους, που σε ακραίες περιπτώσεις, αυτές μετακυλίονται στην αγορά, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο. Παράλληλα η λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος μιας οικονομίας σχετίζεται άμεσα με βασικά μακροοικονομικά μεγέθη της και επιδρά στην οικονομική ανάπτυξη (επιβάρυνση δημοσίου χρέους για την στήριξη των τραπεζών μέσω ανακεφαλαιοποίησης). Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η εξελικτική πορεία των δανειακών χαρτοφυλακίων στην Ελλάδα τα τελευταία έτη. Στο δεύτερο κεφάλαιο της μελέτης αναλύονται βασικές έννοιες σχετικά με την απασχόληση, αλλά και η θεωρητική και εμπειρική σύνδεσή της με την οικονομική ανάπτυξη. Επίσης παρουσιάζεται η σχέση των δύο μεγεθών στην Ελλάδα τα τελευταία έτη αλλά και η διάρθρωση της ανεργίας και η σύγκρισή τους με τον ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται, βασικές έννοιες, σχετικές με τα μέτρα που λαμβάνονται για την διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των πιστωτικών ιδρυμάτων και την αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην οικονομία. Αρχικά αναφέρεται το πλαίσιο για την κεφαλαιακή επάρκεια, που έχει τεθεί από το βασικό ρυθμιστικό πλαίσιο για την προληπτική εποπτεία των τραπεζών, τα «Σύμφωνα Βασιλείας». Εκτενέστερη αναφορά γίνεται στο διεθνές κανονιστικό πλαίσιο «Βασιλεία ΙΙΙ» και τα πλαίσια που έχουν τεθεί από αυτό για την κεφαλαιακή επάρκεια και την ενίσχυση της ποιότητας των ιδίων κεφαλαίων, ώστε τα πιστωτικά ιδρύματα να είναι πιο ανθεκτικά σε ζημιές και αναληφθέντες κινδύνους. Επίσης παρουσιάζεται το εποπτικό έργο, σχετικά με την κεφαλαιακή επάρκεια, του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού, που περιλαμβάνει την ΕΚΤ και εθνικές εποπτικές αρχές. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύονται ορισμοί και σχετικές έννοιες με το εμπορικό ισοζύγιο. Επίσης παρουσιάζεται η διαχρονική εξέλιξη του εμπορικού ισοζυγίου στην Ελλάδα, η διάρθρωσή του και η συσχέτισή του με το ΑΕΠ. Τέλος εξετάζονται οι επιπτώσεις του εμπορικού ισοζυγίου στην ανάπτυξη. Η μελέτη ολοκληρώνεται με τη συγγραφή των συμπερασμάτων και την συσχέτιση των προαναφερθέντων μεταβλητών στις εναλλακτικές στρατηγικές διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων εκ μέρους των ελληνικών τραπεζών.