The impact of quality management system (ISO standards, ISM Code, TQM) on the management and performance of shipping companies

Abstract

Η λειτουργία των ναυτιλιακών επιχειρήσεων χαρακτηρίζεται από την εφαρμογή συστημάτων διοίκησης ποιότητας και ασφάλειας, όπως ο Κώδικας Ασφαλούς Διαχείρισης των πλοίων (ISM Code). Παρά τον υποχρεωτικό του χαρακτήρα, πολλές ναυτιλιακές επιχειρήσεις δυσκολεύονται να ανταποκριθούν με επιτυχία στις απαιτήσεις του και συνεπώς πολλοί ερευνητές τονίζουν πως η ύπαρξη επιπλέον προτύπων διασφάλισης ποιότητας (όπως τα πρότυπα ISO 9000) πρέπει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας των εταιρειών, ενώ άλλοι ερευνητές δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην υιοθέτηση ολιστικών φιλοσοφιών διοίκησης ποιότητας, όπως η Διοίκηση Ολικής Ποιότητας (ΔΟΠ). Παρόλα αυτά, η αποτελεσματική εφαρμογή των παραπάνω συστημάτων διοίκησης παρεμποδίζεται από λάθη που συνήθως αποδίδονται στον ανθρώπινο παράγοντα. Τα λάθη αυτά απειλούν την εκπλήρωση των οργανωσιακών στόχων, ενώ τονίζουν την αναγκαιότητα ύπαρξης νέων διαδικασιών που σχετίζονται με το ανθρώπινο δυναμικό με στόχο να αντιμετωπιστούν αυτές οι αστοχίες. Συνεπώς, αναγνωρίζοντας τον καίριο ρόλο του ανθρώπινου παράγοντα στην επιτυχία των εταιρικών στρατηγικών και ανταποκρινόμενη στην ανάγκη για την εστίαση σε νέα και καινοτόμα ζητήματα ανθρώπινου δυναμικού, η παρούσα διατριβή εισάγει για πρώτη φορά την καινοτόμα έννοια των φιλοσοφιών γύρω από το ανθρώπινο ταλέντο στις ναυτιλιακές εταιρείες. Επιπλέον, ακολουθώντας μία διαφορετική προσέγγιση από άλλες μελέτες στη βιβλιογραφία, η παρούσα διατριβή στοχεύει στην αξιολόγηση της αποτελεσματικής εφαρμογής του Κώδικα ISM σε αναλογία με την αποτελεσματικότητα των προτύπων ISO 9001 σε εταιρείες παροχής υπηρεσιών. Επίσης, για πρώτη φορά εξετάζεται η επίδραση της αποτελεσματικής εφαρμογής του Κώδικα ISM στην απόδοση των ναυτιλιακών επιχειρήσεων, ενώ πραγματοποιείται και διαφοροποίηση ανάμεσα στις εταιρείες που είναι πιστοποιημένες με ISO και στις υπόλοιπες. Η συγκεκριμένη διατριβή επιβεβαιώνει την εφαρμογή της ΔΟΠ στο χώρο της ναυτιλίας ενώ εξετάζει και τις επιπτώσεις της στα αποτελέσματα. Επιπλέον, αναλύεται ταυτόχρονα η επιρροή μίας συγκεκριμένης μεταβλητής της ΔΟΠ (δέσμευση στην ποιότητα από την ανώτατη διοίκηση) σε συνδυασμό με την αποτελεσματικότητα του Κώδικα ISM πάνω στην απόδοση των ναυτιλιακών επιχειρήσεων. Τέλος, εξετάζεται κατά πόσο οι αντιλήψεις των διοικούντων σχετικά με τη φύση του ανθρώπινου ταλέντου επηρεάζουν την επιτυχία συστημάτων διοίκησης ποιότητας στον κλάδο της ναυτιλίας.