Οι άτυπες πληρωμές στο χώρο τη υγείας

Abstract

Τα τελευταία χρόνια επικρατεί έντονος προβληματισμός στους επιστημονικούς κύκλους αναφορικά με το αν η ισχύς της θεμελιώδους αρχής περί ισότιμης πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας επηρεάζεται από την καταβολή πληρωμών εκ μέρους των χρηστών. Επιστημονικές μελέτες φανερώνουν ότι η πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το διαθέσιμο εισόδημα, οι μεταβολές του οποίου, συνεπάγονται και σε αντίστοιχες διαφοροποιήσεις στη δυνατότητα πρόσβασης σε διαγνωστικές και θεραπευτικές υπηρεσίες. Έτσι στο χώρο των υπηρεσιών υγείας, η συνεχής αύξηση της ζήτησης σε συνδυασμό με διάφορους κοινωνικό-οικονομικούς παράγοντες ελαχιστοποιούν τη δύναμη του ασθενή - καταναλωτή ενώ αντίθετα ενισχύουν αυτή του πάροχου των υπηρεσιών υγείας. Υπό αυτές τις συνθήκες είναι πολύ εύκολο να αναπτυχθούν φαινόμενα παραοικονομικών δραστηριοτήτων στις συναλλαγές που αφορούν την υγειονομική περίθαλψη, σε βάρος τόσο του κράτους όσο και των πολιτών. Στην χώρα μας, ειδικά τα τελευταία χρόνια εξ’ αιτίας της οικονομικής κρίσης, η οποία έπληξε και τον χώρο της υγείας, η δημόσια χρηματοδότηση μειώθηκε ενώ οι ιδιωτικές δαπάνες με τη μορφή πρόσθετων πληρωμών, μέρος των οποίων αποτελούν οι άτυπες πληρωμές. αυξήθηκαν. Στην παρούσα εργασία αναλύεται το εννοιολογικό και θεωρητικό υπόβαθρο της παραοικονομίας στην υγεία εστιάζοντας περισσότερο στο φαινόμενο των άτυπων πληρωμών. Επιπροσθέτως γίνεται μελέτη των αιτιών και των συνθηκών καταβολής των ανεπίσημων ιδίων πληρωμών στο σύστημα υγείας, όπως και των λόγων για τους οποίους οι ασθενείς προβαίνουν στις πρακτικές αυτές. Τέλος η εργασία περιλαμβάνει και αναλύει τα αποτελέσματα έρευνας με τη χρήση ερωτηματολογίου που πραγματοποιήθηκε σε διάφορες περιοχές της Αττικής σκιαγραφώντας αντιπροσωπευτικά την παρούσα κατάσταση.