Το PSI και η επίδρασή του στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα

Abstract

Η πρόσφατη διεθνής οικονομική κρίση είναι συνυφασμένη με την εντυπωσιακή εξάπλωση των χρηματοοικονομικών καινοτομιών και αποδίδεται στις αδυναμίες των πιστωτικών ιδρυμάτων να διαχειρίζονται αποτελεσματικά την εκτίμηση και αξιολόγηση κινδύνων που υπάρχουν στο σύγχρονο διεθνές χρηματοοικονομικό περιβάλλον. Η πορεία της ελληνικής οικονομίας από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90 μέχρι το 2009, οπότε και εκδηλώθηκαν τα πρώτα σημάδια της ελληνικής δημοσιονομικής ύφεσης η οποία συνεχίζεται με αυξανόμενους ρυθμούς μέχρι και σήμερα, χαρακτηρίστηκε από ιδιαίτερα υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, οι οποίοι στηρίχτηκαν κατά κύριο λόγο στην ταχεία αύξηση της εγχώριας ζήτησης. Το 2009 υπήρξε ένα έτος ορόσημο για την ελληνική οικονομία, καθώς αναδύθηκαν τα οξύτατα δημοσιονομικά κυρίως προβλήματα που προϋπήρχαν, τα οποία όμως παραβλέπονταν μέσα στο κλίμα εφησυχασμού που υπήρχε λόγω της προηγηθείσας ανάπτυξης. Η εργασία αυτή επικεντρώνεται στον εντοπισμό και τη σκιαγράφηση της σημασίας του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος για την οικονομική δραστηριότητα. Η ελληνική οικονομία και οι ελληνικές τράπεζες, δεν έμειναν ανεπηρέαστες από αυτή την κρίση. Οι 4 εναπομένουσες πλέον συστημικές τράπεζες καλούνται να λειτουργήσουν σε ένα περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις, όπως η περαιτέρω μείωση των ρυθμών ανάπτυξης , η αύξηση των δανείων σε καθυστέρηση, καθώς και οι γενικότερες δυσκολίες στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου. Τα αποτελέσματα της συμφωνίας του Φεβρουαρίου 2012 με τη συμμετοχή των ιδιωτών ομολόγων ελληνικού δημοσίου μέσω της απομείωσής τους (PSI και PSI Plus) επέφερε σημαντικές απώλειες στον τραπεζικό κλάδο και οι κεφαλαιακές ανάγκες που θα πρέπει να καλύψουν τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα, στην προσπάθειά τους να απορροφήσουν τους "κραδασμούς" από την συμμετοχή τους στο πρόγραμμα υπολογίζεται ότι θα φτάσουν στα 40 δις ευρώ (Blackrock 2012). Κατά την πρώτη ανακεφαλαιοποίηση οι ελληνικές τράπεζες ολοκλήρωσαν τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου τους. Παρόλο που οι ελληνικές τράπεζες τηρούσαν τους απαραίτητους κανόνες του ρυθμιστικού κειμένου της Βασιλείας για την αντιμετώπιση των διαφόρων κινδύνων, κατέστη σαφές ότι θα πρέπει να υπάρξουν αυστηρότεροι κανόνες λειτουργίας, αυστηρότεροι τρόποι αξιολόγησης και αυστηρότερα μέτρα με σκοπό την έγκαιρη πρόβλεψη και άμεση αντιμετώπιση των κινδύνων που αντιμετωπίζουν. Η ανακεφαλαιοποίηση, η ανασυγκρότηση και τα αυστηρότερα πλαίσια ελέγχου του ελληνικού τραπεζικού συστήματος θεωρούνται πλέον αναγκαία για την περαιτέρω εύρυθμη λειτουργία, την αξιοπιστία του τραπεζικού συστήματος, καθώς και την καλυτέρευση της ελληνικής οικονομίας μέσω των δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων. Η ανάλυση των παραπάνω εξετάζεται στο τέταρτο κεφάλαιο που γίνεται αξιολόγηση των τεσσάρων ¨συστημικών τραπεζών¨ (Εθνική Τράπεζα, Πειραιώς, Eurobank, Alpha Bank) για τα έτη από το 2009 έως και το 2015 με τη χρήση της μεθόδου CAMELS μέσω της οποίας θα εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για την γενική εικόνα των ελληνικών τραπεζών κατά τη διάρκεια της κρίσης. Από την εμπειρική μελέτη θα εξαχθούν πληροφορίες που αφορούν την κεφαλαιακή επάρκεια, τη ρευστότητα και την κερδοφορία του κατά την περίοδο της κρίσης. Τέλος θα γίνει ανάλυση της αποτελεσματικότητας των δεδομένων και θα παρουσιαστούν προτάσεις για την μελλοντική εξέλιξη της λειτουργίας των ελληνικών τραπεζών.