Η οικονομική κρίση και οι αμοιβές των επαγγελματιών της υγείας στην Ευρώπη: μια συγκριτική ανάλυση.

Abstract

Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008 έπληξε το σύνολο των Ευρωπαϊκών χωρών. Στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες αυξήθηκε το δημοσιονομικό έλλειμμα, το δημόσιο χρέος και η ανεργία, ενώ συρρικνώθηκε το κοινωνικό εισόδημα. Αυτή η κρίση οδήγησε τις κυβερνήσεις όλων των χωρών να λάβουν μέτρα, ώστε να στηρίξουν τις οικονομίες τους. Για κάποιες χώρες αυτά τα μέτρα αφορούσαν στη μείωση των δαπανών τους, στους διάφορους τομείς της οικονομίας τους. Ένας απ’αυτούς τους τομείς ήταν κι αυτός της Υγείας. Αυτό θα έπρεπε να γίνει μέσω της ορθολογικότερης διαχείρισης των πόρων για τον τομέα της Υγείας, ώστε να παραμείνουν οι υπηρεσίες ποιοτικές με το μικρότερο δυνατό κόστος και ταυτόχρονα να γίνουν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Ένα από τα μεγαλύτερα κόστη στον τομέα της Υγείας, αφορά τις αμοιβές των επαγγελματιών της. Σε αρκετές χώρες, οι κυβερνήσεις προώθησαν πολιτικές που στόχευαν σε απολύσεις ή σε μη αντικατάσταση του προσωπικού που συνταξιοδοτείται ή τέλος, στην εφαρμογή περιοριστικών πολιτικών σε νέες πρόσληψεις και σε διορισμούς αναπληρωτών. Μια άλλη δέσμη μέτρων αφορούσε στη μείωση των μισθών, μια κοινή τάση στον ιδιωτικό και στον δημόσιο τομέα. Το κατά πόσο οι αμοιβές θα έπρεπε να μειωθούν, ώστε να μειωθεί και το συνολικό κόστος, ήταν μια απόφαση που δεν ήταν κοινή σε όλες της χώρες. Αυτές τις διακυμάνσεις των αμοιβών συγκεκριμένων επαγγελματιών της Υγείας εξετάζουμε στην εργασία αυτή για τα έτη από το 2006 έως και το 2011. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να συγκρίνουμε συγκεκριμένες κατηγορίες επαγγελματιών της Υγείας με βάση τα έσοδά τους, να δούμε το κατά πόσο αμείβονται ικανοποιητικά σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορίες επαγγελματιών σε κάθε χώρα αλλά και να οδηγηθούμε σε συμπεράσματα, σχετικά με την επίδραση της οικονομικής κρίσης του 2008 στις αμοιβές τους. Οι επαγγελματικές ομάδες που εξετάζονται, είναι αυτές των γενικών ιατρών και των ειδικών ιατρών, μισθωτών και αυτοαπασχολούμενων, όπως και των νοσηλευτών. Δύο βασικοί περιορισμοί ως προς τη συγκρισιμότητα των δεδομένων θα πρέπει όμως να ληφθούν υπόψη κατά τη σύγκριση των επιπέδων αμοιβής των γιατρών και των νοσοκόμων που παρουσιάζονται σε αυτή τη μελέτη. Ο πρώτος είναι η εθνική πηγή δεδομένων, η οποία σε κάποιες χώρες αφορά μόνο την κύρια πηγή εισοδήματος των γιατρών, εξαιρουμένων των πρόσθετων ενισχύσεων που μπορούν να λάβουν από τις λοιπές δραστηριότητές τους. Ο δεύτερος είναι ότι τα δεδομένα για τις περισσότερες χώρες αφορούν τους γιατρούς και τους νοσοκόμους που εξασκούν το επάγγελμα σε ένα πλήρες ωράριο. Ωστόσο, τα στοιχεία για ορισμένες χώρες αφορούν σε όλους τους ασκούμενους γιατρούς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εργάζονται με μερική απασχόληση. Τα δεδομένα έχουν συλλεγεί από τον επίσημο ιστότοπο του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης και αφορούν στα ετήσια εισοδήματα των γενικών ιατρών, των ειδικών ιατρών και των νοσηλευτών για 24 Ευρωπαικές χώρες από το 2006 έως και το 2011. Παρουσιάζονται επίσης στοιχεία που αφορούν στη σχέση των ετήσιων αμοιβών των συγκεκριμένων επαγγελματικών ομάδων, με τους μέσους ετήσιους μισθούς όλων των επαγγελματιών κάθε χώρας. Η σύγκριση των δεδομένων έδειξε πως οι αυτοαπασχολούμενοι παθολόγοι έχουν πολύ μεγαλύτερα έσοδα από τους παθολόγους που αμείβονται με μισθό, ενώ και το χάσμα ανάμεσα στις Ευρωπαικές χώρες που εξετάστηκαν είναι τεράστιο. Σε σχέση με τον μέσο μισθό, τα έσοδα των γενικών ιατρών είναι πολύ υψηλότερα, ενώ όσον αφορά την κρίση του 2008, δεν φαίνεται να έχει επηρεάσει τα έσοδα τους αρνητικά. Για την κατηγορία των ειδικών ιατρών τα αποτελέσματα μας οδηγούν σε παραπλήσια συμπεράσματα μ’αυτά για τους γενικούς ιατρούς, μόνο που σ’αυτή την περίπτωση οι μισθολογικές διαφορές είναι ακόμα μεγαλύτερες ανάμεσα σε μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους, όπως και μεταξύ των Ευρωπαικών χωρών. Οι μεγάλες μισθολογικές διαφορές μεταξύ των Ευρωπαικών χωρών παρατηρούνται και για την κατηγορία των νοσηλευτών, για τους οποίους παρατηρούμε επίσης πως δεν αμείβονται ικανοποιητικά σε σχέση με τους υπόλοιπους εργαζόμενους. Η οικονομική κρίση δεν έχει επηρεάσει αρνητικά ούτε αυτή την κατηγορία επαγγελματιών της Υγείας. Τέλος παρατηρούμε πως η ειδικότητα των ειδικών ιατρών αμείβεται σε όλες τις χώρες καλύτερα από αυτή των γενικών ιατρών, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων. Η οικονομική κρίση λοιπόν, έχει επηρεάσει σε μικρό βαθμό ή και καθόλου τις εξεταζόμενες κατηγορίες επαγγελματιών της Υγείας για τα έτη όπου υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα. Επειδή όμως ακόμα βρίσκεται εν εξελίξει, θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τι μπορεί να συμβεί στα επόμενα έτη, καθώς υπάρχουν