Μετανάστες και υγεία-πρόνοια: έρευνα πεδίου.

Abstract

Τα αυξημένα ποσοστά μετανάστευσης που καταγράφονται στην Ελλάδα τα τελευταία έτη, έφεραν τη χώρα αντιμέτωπη με προκλήσεις κυρίως αναφορικά με ζητήματα ενσωμάτωσης των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία. Η πρόσβαση των μεταναστών σε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας αποτελεί σημαντική πτυχή της κοινωνικής ένταξης τους. Μέχρι πρόσφατα ελάχιστη προσοχή είχε δοθεί στα θέματα υγείας και περίθαλψης των μεταναστών αλλά και στις συνέπειες της μετανάστευσης στο σύστημα υγείας. Ωστόσο, ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός των μεταναστών, η διαφορετική χρήση των υπηρεσιών υγείας από τις διάφορες εθνοτικές ομάδες, και το κόστος των μεταναστών στο σύστημα περίθαλψης διαμορφώνουν σταδιακά ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας του ΕΣΥ, που πρέπει να διερευνηθεί. Η παρούσα μελέτη έχει ως στόχο την καταγραφή και διερεύνηση του βαθμού χρήσης υπηρεσιών υγείας από αλλοδαπούς σε επίπεδο επειγόντων περιστατικών, του νοσολογικού φάσματος των αλλοδαπών και του ποσοστού που εισήχθησαν, καθώς και της διάρκεια και κόστους νοσηλείας τους και του βαθμού κάλυψης των νοσηλευτικών δαπανών μέσω ασφαλιστικού φορέα, βιβλιαρίου απορίας ή ιδιωτικής δαπάνης. Από την έρευνα που διεξήχθη σε δημόσιο νοσοκομείο της 1ης υγειονομικής περιφέρειας κατά το 1ο τρίμηνο του 2011, προέκυψε ότι η επισκεψιμότητα του Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) από τους μετανάστες ανήλθε στο 16% επί του συνολικού πληθυσμού. Οι αλλοδαποί επέλεξαν σε ποσοστό 95% να χρησιμοποιήσουν τα ΤΕΠ για την αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας τους, ενώ σε ποσοστό 5% το τμήμα τακτικών εξωτερικών ιατρείων (ΤΕΙ). Το 54,31% ήταν άνδρες και το 45,68% γυναίκες, ενώ η μέση ηλικία τους ήταν 36,3 έτη. Το ποσοστό των ανασφάλιστων αλλοδαπών που εξετάστηκαν στα ΤΕΠ ήταν 22,4%, ενώ το ΙΚΑ (69,4%) αναδείχθηκε ως ο κύριος ασφαλιστικός φορέας των μεταναστών που είχαν ασφαλιστική κάλυψη, με μόλις το 3% να κάνει χρήση βιβλιαρίου απορίας. Ο αριθμός των νοσηλευθέντων αλλοδαπών ανήλθε στους 102 (7,9%), εκ των οποίων το 62,75% ήταν γυναίκες, ενώ το 37,25% άνδρες, με ιδιαίτερα αυξημένο όμως το ποσοστό των εισαγωγών στη Γυναικολογική κλινική. Το ποσοστό νοσηλείας για λοιμώδη νοσήματα ήταν 44% έναντι 56% για το γηγενή πληθυσμό, με κυριότερες παθήσεις την ελονοσία και την λοίμωξη HIV. Τέλος το ποσοστό των ανασφάλιστων μεταναστών που νοσηλεύτηκε και έχει οικονομικές εκκρεμότητες λόγω μη καταβολής νοσηλίων ανέρχεται στο 8%, έναντι 6% για το 2010. Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι το υψηλό ποσοστό ανασφάλιστων αλλοδαπών σχετίζεται με το μεγάλο αριθμό παράνομων μεταναστών που στερείται ασφαλιστικών δικαιωμάτων. Ο χαμηλός αριθμός μεταναστών που επέδειξαν δελτίο ταυτότητας πρόσφυγα/βιβλιάριο απορίας συνδέεται με το χαμηλό ποσοστό νόμιμων πολιτικών προσφύγων στη χώρα. Η χρήση υπηρεσιών περίθαλψης από τους άνδρες σε μεγαλύτερη συχνότητα από τις γυναίκες σχετίζεται με τη φυλετική κατανομή του αλλοδαπού πληθυσμού καθώς και με τους επαγγελματικούς κλάδους στους οποίους απασχολούνται. Τα αίτια προσέλευσης στο νοσοκομείο καθώς και το χαμηλό ποσοστό εισαγωγών καταδεικνύουν ότι η πλειοψηφία των προβλημάτων υγείας των μεταναστών, θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν σε δομές πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Τέλος το υψηλό ποσοστό των πασχόντων από λοιμώδη νοσήματα ενισχύει την ανησυχία για τη δημόσια υγεία και αναδεικνύει τη κακή κατάσταση υγείας του μεταναστευτικού πληθυσμού, τη χαμηλή έως ανύπαρκτη εμβολιαστική του κάλυψη και τις άσχημες συνθήκες διαβίωσης.