Θαλάσσια μεταφορά υδρογοναθράκων, περιβαλλοντική ρύπανση και πράσινη ναυτιλία

Abstract

Η παρούσα διπλωματική έρευνα εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στην «Ενέργεια: Στρατηγική, Δίκαιο & Οικονομία», του τμήματος «Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών» του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Στόχος της είναι η παρουσίαση των υπαρχόντων δεδομένων στο τομέα της θαλάσσιας μεταφοράς υδρογονανθράκων, καθώς και η ανάδειξη των προβληματισμών και των ζητημάτων που ανακύπτουν από την αντίστοιχη ναυτιλιακή δραστηριότητα και έχουν άμεσο και έμμεσο αντίκτυπο στο φυσικό περιβάλλον αλλά και στο παγκόσμιο κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι, με παράλληλες αναφορές στους τρόπους και τα μέσα επίτευξης μιας ολοένα ενισχυόμενης «πράσινης» και «βιώσιμης» Ναυτιλίας. Κρίθηκε σκόπιμο η παρούσα έρευνα να παρουσιαστεί σε τρία μέρη για τη διευκόλυνση του αναγνώστη αλλά και τη πληρέστερη ερευνητική προσέγγιση. Στο Πρώτο μέρος, παρουσιάζεται μέσω μιας σύντομης ιστορικής αναδρομής και αναφορές σε πλοία-σταθμούς της παγκόσμιας εμπορικής ναυτιλίας, τόσο η εξέλιξη του ναυτιλιακού κλάδου των δεξαμενοπλοίων, όσο και τα επιμέρους λειτουργικά, τεχνικά και κατασκευαστικά χαρακτηριστικά των πετρελαιοφόρων και αεριοφόρων που συνθέτουν τον σύγχρονο στόλο των δεξαμενοπλοίων που διασφαλίζει μέσω θαλάσσης τον απρόσκοπτο ενεργειακό εφοδιασμό του πλανήτη. Στο δεύτερο μέρος, με αφορμή τα σημαντικότερα ναυτικά ατυχήματα που οδήγησαν σε τεράστιες περιβαλλοντικές καταστροφές και εκτεταμένη ρύπανση μεγάλων θαλάσσιων περιοχών, παρουσιάζεται η ιστορική εξέλιξη της Διεθνούς Έννομης Τάξης, οι Διεθνείς Οργανισμοί και οι αντίστοιχες Διεθνείς Συνθήκες και εξετάζεται το υπάρχον ρυθμιστικό πλαίσιο και η συμβολή του στη πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης και εν γένει τη περιβαλλοντική προστασία. Στο τρίτο μέρος της παρούσης, εξετάζεται η περιβαλλοντική διάσταση της μεταφοράς υδρογονανθράκων δια θαλάσσης και οι επιδράσεις – επιπτώσεις που έχει η αυξανόμενη ενεργειακή ζήτηση από τις αναδυόμενες οικονομίες και η συνακόλουθη αύξηση του στόλου των δεξαμενοπλοίων στο θαλάσσιο οικοσύστημα και στον ατμοσφαιρικό αέρα, ενώ παράλληλα με σημείο αναφοράς το πρωτόκολλο του Κιότο (1997) και τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναδεικνύεται η ανάγκη στροφής προς τη «πράσινη» ναυτιλία, με γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα. Τέλος, παρουσιάζονται οι τελευταίες εξελίξεις και οι μελλοντικές τάσεις στο εγχείρημα της «πράσινης» και βιώσιμης ναυτιλίας, ενώ αναδεικνύονται και οι προβληματισμοί και τα ερωτήματα που ανακύπτουν καθώς και επικαιροποιημένες προτάσεις προς τη κατεύθυνση αυτή.