Πολιτικές αποστολές και στρατιωτικές επιχειρήσεις της ΕΕ

Abstract

Την εποχή που ολοκληρώνεται η παρούσα εργασία (καλοκαίρι του 2016) βρίσκεται σε εξέλιξη μεγάλος αριθμός επαναστάσεων, συγκρούσεων, αλλαγών καθεστώτων και ένοπλων λαϊκών εξεγέρσεων, κυρίως στην Ασία και την Αφρική, με αποτέλεσμα μεγάλα κύματα προσφύγων προς την Ευρώπη. Οι απειλές και οι προκλήσεις για την παγκόσμια ασφάλεια αυξάνονται, ενώ το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ εμπλέκεται ενεργά σε προσπάθειες μεσολάβησης και εύρεσης λύσης. Τα γεγονότα αυτά, πολλά εκ των οποίων διαδραματίζονται στη γειτονιά της Ευρώπης, καταδεικνύουν ότι η κατάσταση επιδεινώνεται δραματικά ως προς την ασφάλεια παγκοσμίως. Ήδη, περισσότερα από 1,5 δισεκατομμύριο άτομα ζουν σε ευάλωτες περιοχές που πλήττονται από συγκρούσεις σε όλο τον κόσμο. Με βάση τις τρέχουσες τάσεις, ο αριθμός αυτός αναμένεται να φτάσει σε 2 δισεκατομμύρια έως το 2030. Στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να εξελιχθεί σε παγκόσμιο πολιτικό παράγοντα στη διεθνή σκηνή ώστε να προάγει την ειρήνη και τη διεθνή ασφάλεια, να προστατεύει τα συμφέροντά της σε παγκόσμιο επίπεδο και να εγγυάται την ασφάλεια των πολιτών της. H ΕΕ πρέπει να είναι σε θέση να αναλάβει την ευθύνη που της αναλογεί απέναντι σε απειλές, διεθνείς κρίσεις και συγκρούσεις, ειδικά στο γειτονικό της περιβάλλον. Προκειμένου η Ένωση να διαδραματίσει έναν κομβικό ρόλο ως πάροχος ασφάλειας για τα κράτη μέλη και τους πολίτες της, θα πρέπει να επιδιώξει την ενίσχυση της ασφάλειάς της και εκείνης των γειτόνων της. Η συντονισμένη εξωτερική δράση, με χρήση των μέσων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στους τομείς της διπλωματίας, της ασφάλειας, της ανάπτυξης και της ανθρωπιστικής βοήθειας, είναι ουσιαστικής σημασίας για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και για να διασφαλιστεί ότι οι θεσμοί των χωρών εταίρων είναι εξοπλισμένοι για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που συναντούν. Τα μέσα εξωτερικής δράσης της ΕΕ έχουν διαφορετικούς και συμπληρωματικούς ρόλους. Η σχέση ανάμεσα στην ασφάλεια και την ανάπτυξη αποτελεί βασική αρχή και είναι συμπληρωματική ως προς τις πολιτικές εσωτερικής ασφάλειας, ασφάλειας στη θάλασσα και άλλες πολιτικές. Ο σκοπός της μελέτης αυτής είναι να επικεντρωθεί στις απαντήσεις της ΕΕ στις υφιστάμενες σήμερα κρίσεις και απειλές κατά της ασφάλειας, υπό το πρίσμα της ολοκληρωμένης προσέγγισης της όσον αφορά τις εξωτερικές συγκρούσεις και κρίσεις. Η απάντηση αυτή απαιτεί τη συνδυασμένη αξιοποίηση πολιτικών και στρατιωτικών ικανοτήτων και απαιτούν τη στενή συνεργασία μεταξύ τους και ειδικότερα στο τομέα των συνδυασμένων στρατιωτικών και πολιτικών επεμβάσεων της ΕΕ. Η ανάλυση παρουσιάζει το πλαίσιο ανάπτυξης των μη στρατιωτικών αποστολών και στρατιωτικών επιχειρήσεων στο πλαίσιο της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας, εντοπίζει τα δυνατά και αδύνατα σημεία τους και καταγράφει συγκεκριμένα συμπεράσματα που μπορεί να ληφθούν υπόψη ώστε στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης προσέγγισης της ΕΕ να ενισχυθεί η σημερινή αντίδραση της ΕΕ.