Τυχερά παίγνια και ευρωπαϊκή πολιτική : συμφέροντα - ανταγωνισμός - επιβίωση

Abstract

Με μια ευρύτερη έννοια, ως όρος τυχερό παίγνιο νοείται η επ’ αμοιβή πιθανότητα να κερδίσει κάποιος ένα βραβείο, χρηματικό ή μη. Η απόλαυση που προέρχεται από τη σχέση μεταξύ της υλικής ανταμοιβής και των τυχερών παιγνίων εντοπίζεται στις πρώιμες κιόλας κοινωνίες ανθρώπων. Επίσης, στις απαρχές των περισσότερων πολιτισμών απαντάται η πρόθεση εκμετάλλευσης της τύχης υπό τη μορφή των τυχερών παιγνίων προκειμένου να εξυπηρετηθούν οικονομικής φύσης κρατικά αλλά και ιδιωτικά συμφέροντα. Αυτή η πρακτική είναι ιδιαίτερα έντονη στην εποχή μας εντός των γεωγραφικών συνόρων της ΕΕ. Οι διαφοροποιήσεις μεταξύ των κρατών-μελών στο καθεστώς της ρύθμισης, της εποπτείας και του ελέγχου και με διακυβεύματα, όπως η ενιαία αγορά, το καθεστώς των αδειοδοτήσεων, ο δείκτης φορολόγησης, η μαύρη αγορά και η δημόσια υγεία εντείνουν τον ανταγωνισμό μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών του κλάδου των τυχερών παιγνίων. Η λεπτομερής αποτύπωση της αγοράς των τυχερών παιγνίων στην ΕΕ αναδεικνύει μια μακρά λίστα ομάδων συμφερόντων-πίεσης, κρατικού και ιδιωτικού χαρακτήρα. Στην παρούσα εργασία χρησιμοποιείται η περιπτωσιολογική μελέτη, προκειμένου σε πρώτο στάδιο να γίνει ανάλυση της στρατηγικής της Ένωσης Ευρωπαϊκών Καζίνο αναφορικά με μείζονα ζητήματα. Σε δεύτερο στάδιο, αναλύεται η διαδικασία υιοθέτησης της 4ης Οδηγίας AMLD ρίχνοντας φως στον ρόλο των εμπλεκόμενων θεσμών και προσώπων. Η καταγραφή και η ανάλυση, όπως προκύπτει στην παρούσα μελέτη, κάνει μια σαφή σύνδεση των τυχερών παιγνίων με την πολιτική οικονομία (η περίπτωση του διαδικτύου είναι ακόμα ασαφής) με τις αγορές να έχουν εξελιχθεί αφενός υπό την πίεση του ανταγωνισμού και αφετέρου, υπό την οριοθέτηση των εθνικών ρυθμίσεων, με τα μονοπώλια να αναδύονται ως φυσική εξέλιξη της αγοράς αλλά και ως κρατική νουθεσία. Τεκμηριώνεται πως οι ομάδες συμφερόντων του κλάδου των τυχερών παιγνίων χαράζουν πολιτικές, υιοθετούν στρατηγικές δράσης και εφαρμόζουν πρακτικές που διέπονται από κίνητρα σκοπιμότητας και αλληλεγγύης με την κοινωνική πολιτική να παίζει έναν αμφιλεγόμενο ρόλο. Ο συνασπισμός σε μικρές ομάδες υιοθετώντας τη στρατηγική του συνεταιριστικού ανταγωνισμού διαπιστώνεται πως αποτελεί μια συνηθισμένη πρακτική. Η παρούσα μελέτη δεν μπορεί να συνδέσει με επιτυχία την πολιτική συμμετοχή των ομάδων συμφερόντων του κλάδου των τυχερών παιγνίων με το πολιτικό όφελος. Καταλήγουμε, λοιπόν, στο συμπέρασμα πως η τόσο ενεργή δραστηριοποίησή των ομάδων συμφερόντων τελικά οφείλεται στην ανάγκη για επιβίωση και όχι στην πρόθεση άσκησης επιρροής στη δημόσια πολιτική. Εν κατακλείδι, η κοινή πολιτική, το εναρμονισμένο νομοθετικό πλαίσιο και η δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς τυχερών παιγνίων σε επίπεδο ΕΕ είναι μακρόπνοα εγχειρήματα με αβέβαιο μέλλον.