Η διεθνοποίηση των ελληνικών τραπεζών σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον χρηματοπιστωτικών αλλαγών

Abstract

Από το 2008 ξεκίνησε μία περίοδος κατά την οποία το ελληνικό τραπεζικό σύστημα ενσωματώνει πλήθος μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να εξασφαλίσει επαρκή ρευστότητα και να διασφαλίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και την ασφάλεια των καταθετών. Τα προβλήματα που έχουν κληθεί να αντιμετωπίσουν οι ελληνικές τράπεζες δημιουργήθηκαν κατόπιν επίδρασης πολλών και διαφορετικών μεταξύ τους οικονομικών γεγονότων, τα οποία διαδραματίστηκαν από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 μέχρι το 2008, οπότε και ξέσπασε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Η απελευθέρωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος που πραγματοποιήθηκε τη δεκαετία του 1990, αλλά και η νομισματική ενοποίηση των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2001, έδωσαν το έναυσμα στις ελληνικές εμπορικές τράπεζες για τη διεθνοποίησή τους και την περαιτέρω επέκταση των δραστηριοτήτων τους στις τραπεζικές αγορές των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και των Βαλκανίων. Μεγάλο ποσοστό του ελληνικού τραπεζικού συστήματος διαμορφώθηκε από την παρουσία των θυγατρικών των ελληνικών τραπεζών στο εξωτερικό κατά την περίοδο 2000-2008. Στο τέλος του 2007 οι ελληνικές τράπεζες δραστηριοποιούνταν μέσω δικτύου 1.900 καταστημάτων, απασχολώντας 23.500 υπαλλήλους, ενώ τα κέρδη των ομίλων τους καθορίζονταν από την πορεία των τραπεζών στο εξωτερικό. Η άνοδος της καταναλωτικής πίστης και η πιστωτική επέκταση των ελληνικών τραπεζών δημιούργησαν, με την πάροδο των ετών, υψηλά ποσοστά μόχλευσης. Οι τράπεζες χρηματοδοτούσαν τις δραστηριότητές τους στο εξωτερικό με κεφάλαια που δανείζονταν από τη διατραπεζική αγορά και όχι λόγω ισχυρής καταθετικής βάσης. Το αποτέλεσμα ήταν τα ποσά των χορηγούμενων δανείων να υπερβαίνουν εκείνα των καταθέσεων. Συνεπώς, με την επίδραση της χρηματοπιστωτικής κρίσης στην Ελλάδα και τον περιορισμό των κινήσεων των μητρικών τραπεζών στη διατραπεζική αγορά, σε συνδυασμό με τις ανάγκες για τόνωση των οικονομιών των βαλκανικών χωρών λόγω της παγκόσμιας ύφεσης, οι θυγατρικές του εξωτερικού βρέθηκαν αντιμέτωπες με ισχυρές πιέσεις.