Μελέτη μοντέλων αξιολόγησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων φυτοφαρμάκων

Abstract

Οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες έχουν μεγάλο αντίκτυπο στο περιβάλλον κι η ρύπανση που προκαλείται επιφέρει ανεπανόρθωτες ζημιές σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Μεγάλες προσπάθειες γίνονται ώστε να θεσπιστούν ενεργειακές και περιβαλλοντικές πολιτικές σε επίπεδο χωρών Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο με σκοπό την βιωσιμότητα και την αειφορία του πλανήτη γη. Μια μεγάλη κατηγορία προϊόντων που χρησιμοποιείται ευρέως τις τελευταίες δεκαετίες προκαλώντας περιβαλλοντικά προβλήματα υψίστης σημασίας είναι τα αγροχημικά προϊόντα και πιο συγκεκριμένα τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα (φυτοφάρμακα). Τα ζιζάνια αποτελούν το σοβαρότερο ανταγωνιστικό παράγοντα σε κάθε αγρο-οικοσύστημα της συμβατικής γεωργίας τόσο οικονομικά όσο κι αποτελεσματικά. Συνεπώς, είναι αναγκαία η αντιμετώπιση των ζιζανίων με χρήση χημικών σκευασμάτων που ονομάζονται ζιζανιοκτόνα. Πρόκειται για προϊόντα που χρησιμοποιούνται στον πρωτογενή τομέα με σκοπό την προστασία των καλλιεργειών και την εξασφάλιση υψηλών αποδόσεων. Αντικείμενο της παρούσας διπλωματικής μελέτης είναι η μελέτη των μοντέλων περιβαλλοντικής αξιολόγησης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και συγκεκριμένα της ομάδας των ζιζανιοκτόνων, εστιάζοντας κυρίως στη μέθοδο της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής. Η σπουδαιότητα της περιβαλλοντικής αξιολόγησης έγκειται στην πορεία και την συμπεριφορά των ζιζανιοκτόνων στο έδαφος, στο νερό και στον αέρα. Η Ανάλυση Κύκλου Ζωής αποτελεί μια ολοκληρωμένη, πολύπλευρη και σύγχρονη μέθοδο για την παρακολούθηση της πορείας και της συμπεριφοράς διάφορων χημικών ουσιών και φυσικά των φυτοφαρμάκων στο περιβάλλον. Ειδικότερα το τρίτο στάδιο της ανάλυσης, που είναι η εκτίμηση των επιπτώσεων κύκλου ζωής, αποτελεί την βάση για την ανάπτυξη των μεθοδολογιών που εφαρμόζουν τα μοντέλα εκτίμησης περιβαλλοντικών συνεπειών των φυτοφαρμάκων. Λόγω των παραπάνω απαιτήσεων, αναλύθηκε η μέθοδος ανάλυσης κύκλου ζωής και το στάδιο της εκτίμησης των επιπτώσεων του κύκλου ζωής των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Ακολούθως, δόθηκε έμφαση στα επικρατέστερα μοντέλα παρακολούθησης της ρύπανσης των φυτοπροστατευτικών προϊόντων. Επισημαίνεται ότι οι αρχές δόμησης και λειτουργίας των παραπάνω μοντέλων εδράζονται στις αρχές της Ανάλυσης Κύκλου Ζωής. Πιο συγκεκριμένα, αναλύθηκαν τα μοντέλα PestLCI, p-EMA, USES-LCA 2.0 και USEtox και πραγματοποιήθηκε συγκριτική μελέτη. Τέλος παρουσιάζονται τα συνολικά συμπεράσματα από τη μελέτη των χαρακτηριστικών των φυτοφαρμάκων και των προαναφερόμενων μοντέλων, στα οποία συνοψίζονται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του εκάστοτε μοντέλου καθώς και βελτιωτικές προτάσεις.