Εθνοτικές διαφοροποιήσεις και διεθνές δίκαιο : ο ρόλος της αυτοδιάθεσης

Abstract

Η συγκεκριμένη διπλωματική εργασία μελετά και κρίνει, υπό το πρίσμα κυρίως του διεθνούς δικαίου, αιτήματα αποσχίσεων που βασίστηκαν στο δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των λαών. Η σύνδεση αυτοδιάθεσης και απόσχισης προέκυψε από λαούς, που ενώ ζούσαν σε ανεξάρτητα κράτη, επιθυμούσαν να δημιουργήσουν τη δική τους πατρίδα, επικαλούμενοι την αρχή της αυτοδιάθεσης. Αν και τα παραδείγματα τέτοιων διεκδικήσεων, από την αποαποικιοποίηση, την περίοδο δηλαδή με την οποία ταυτίστηκε η αυτοδιάθεση, μέχρι και σήμερα, είναι πολλά, τα συμπεράσματα που εξάγονται, λαμβάνοντας υπόψη τις επιταγές του διεθνούς δικαίου αλλά και τη στάση της διεθνούς κοινότητας, είναι συχνά αντιφατικά. Στην εργασία μνημονεύονται επιτυχημένες και αποτυχημένες προσπάθειες απόσχισης υπό το πρίσμα του διεθνούς δικαίου, όπως αυτό ερμηνεύεται από τα δικαστήρια (ΔΔΧ στην υπόθεση του Κοσόβου ή το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο του Καναδά στην υπόθεση Κεμπέκ), τα πολιτικά όργανα των Ηνωμένων Εθνών (κυρίως ερμηνεία ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Η.Ε.) ή υπερεθνικούς οργανισμούς (Ευρωπαϊκή Κοινότητα στην διάλυση της Γιουγκοσλαβίας). Κατά την εξέταση των αποσχίσεων, παρατίθεται ως σημαντική παράμετρος και ο τρόπος με τον οποίο ερμηνεύουν τα κράτη τις διεθνείς διατάξεις, καθώς αυτά είναι που με την πρακτική τους διαμορφώνουν το δίκαιο. Από τα υπομνήματα των κρατών στην υπόθεση του Κοσόβου για παράδειγμα, εξάγονται θεμελιώδη συμπεράσματα ως προς τη σχέση των εννοιών: αυτοδιάθεσης-εδαφικής ακεραιότητας και απόσχισης.