Στρατηγικές κάθετου αποκλεισμού

Abstract

Η λογική επεξεργασία του θέματος των στρατηγικών κάθετου αποκλεισμού προϋποθέτει έναν συνοπτικό ορισμό της έννοιας που περιλαμβάνουν οι όροι που συνθέτουν τον τίτλο της εργασίας, καθώς και την ονομαστική, ουσιαστική και αναλυτική παράθεση των ενοτήτων που συμπληρώνουν τον τίτλο και το περιεχόμενο αυτού. Στην συνέχεια ακολουθεί εκτενέστερη και αναλυτικότερη αναφορά, στο περιεχόμενο των κάθετων συμφωνιών καθώς και στην επενέργεια τους με έννοιες όπως κοινωνική ευμάρεια, οικονομική αποτελεσματικότητα, μεγιστοποίηση πλεονάσματος αλυσίδας παραγωγής διανομής και καταναλωτή. Επιπροσθέτως παρατίθενται οι κάθετες συμφωνίες και οι επιδράσεις τους σαν εργαλεία εκροής του πλεονάσματος, από τον καταναλωτή στο κύκλωμα παραγωγής - διανομής και αντίστροφα καθώς και στην κατανομή του πλεονάσματος μεταξύ όλων των μερών, από την αλυσίδα παραγωγής - διανομής έως και τον καταναλωτή. Τα προηγούμενα προϋποθέτουν την δυναμική προσαρμογή του γράμματος του νόμου (της νομικής πραγματικότητας) στα δεδομένα της επίσης εξελισσόμενης οικονομικής επιστήμης (της πραγματικότητας των οικονομολόγων). Η παραπάνω κατεύθυνση δίνει και την σειρά ξεδιπλώματος της ύλης στα πολύ βασικά της σημεία έχοντας κατά νου την προεπισκόπηση της διαδρομής που είναι απαραίτητη, για την σφαιρική και συνοπτική καταγραφή του θέματος όπως ακολουθεί: Στην αρχή γίνεται μία αναφορά στους κάθετους περιορισμούς οι οποίοι χαρτογραφούν τις σχέσεις χονδρεμπόρων και λιανεμπόρων σε καθετοποιημένα μοντέλα παραγωγής και κατανάλωσης. Οι τιμολογιακές ή οι επί των ποσοτήτων επιδιώξεις των δύο σταδίων παραγωγής-διανομής (χονδρέμπορου- λιανέμπορου) αλληλοσυγκρούονται και ρυθμίζονται με διάφορους κανόνες. Οι κανόνες αυτοί συνιστούν συγκεκριμένα μοτίβα οικονομικών πράξεων-συναλλαγών, με αμφίδρομη σχέση επηρεασμού, μεταξύ αυτών και των περιθωρίων σύναψης συμφωνιών που επιτρέπει ο νόμος. Παρατίθενται τρόποι χρήσης των κάθετων περιορισμών για την επίλυση οικονομικών προβλημάτων-στρεβλώσεων που ανακόπτουν στην διαδικασία επίτευξης ισορροπίας στην αγορά. Στην συνέχεια γίνεται αναφορά στην πηγή της διαπραγματευτικής δύναμης και στο πού βρίσκεται το κέντρο λήψεων αποφάσεων ή εάν-, υπό ποιες προϋποθέσεις, σε ποιο εύρος και με ποιο όφελος κρίνεται πρόσφορη η μεταβίβαση της εξουσίας λήψης αποφάσεων από το ένα μέρος μιας αλυσίδας παραγωγή διανομής στο άλλο. Δεν εξαιρείται στην ύλη που ακολουθεί η παράθεση των στοιχείων που συνθέτουν το απόλυτο ή συγκριτικό πλεονέκτημα ενός παίχτη σε μία αγορά, είτε ο συμμέτοχος στο οικονομικό γίγνεσθαι, έχει τα εχέγγυα να μην ασκεί αμελητέα επίδραση στην αγορά είτε όχι. Επιπλέον η έννοια της αγοράς δίνεται σε δυναμική βάση καθότι συναρτάται με τις κινήσεις-αλληλεπιδράσεις εγκατεστημένου/ -νων παιχτών και δυνητικών νεοεισερχόμενων ή νεοεισελθέντων. Παρατίθενται λοιπόν οι κάθετες συμφωνίες ή η έκφραση τους ως σύνθεση προσφορών με σκοπό την μεγιστοποίηση της ωφέλειας έκαστου παίχτη σε βάθος χρόνου, λαμβάνοντας υπόψη το πώς κατανέμονται οι πιθανότητες, για την εκδήλωση των κινήσεων των δυνητικών ή πραγματικών ορθολογικών ανταγωνιστών στην αγορά. Οι κινήσεις αυτές των δυνητικών ή πραγματικών ανταγωνιστών συναρμολογούν εναλλακτικές στρατηγικές, οι οποίες προσδιορίζουν, ποια θα πρέπει ο κάθε παίχτης, με την διαφορετικότητα που τον προσδιορίζει, να έχει χαράξει σαν την βέλτιστη στρατηγική αντιμετώπισης τους, η οποία εκτείνεται από την ενίσχυση της διαπραγματευτικής του θέσης, του μεριδίου του στην αγορά των κερδών του, έως την απόλυτη επικράτηση του. Το τελευταίο μπορεί να λάβει σαν ακραία έκφραση την μορφή ενός μονοπωλίου, ενώ βάση ζήτησης και ελάχιστης αποτελεσματικής κλίμακας παραγωγής, οι συνθήκες της αγοράς θα επέτρεπαν την ανάπτυξη ανταγωνισμού, χωρίς την στρατηγικής σημασίας ανασταλτική ή και την επεκτατική παρουσία και επίδραση του κυρίαρχου στην σχετική αγορά του προϊόντος. Το ενδεχόμενο να καταστεί μία επιχείρηση μονοπώλιο (ή κάτοχος μεγάλου ή του μεγαλυτέρου μεριδίου αγοράς) λόγω σχεδίου μπορεί να καταστεί εφικτό, είτε μέσω εκτόπισης των ανταγωνιστών από την αγορά είτε μέσω της αποτροπής εισόδου νέων ανταγωνιστών (δημιουργώντας φραγμούς εισόδου στην αγορά), είτε με συνδυασμό και συνεργεία και των δύο αξιοποιώντας στρατηγικές κάθετου αποκλεισμού.