Ευαισθητοποίηση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού αναφορικά με τις μονάδες φιλοξενίας (hospices) / παρηγορητικής αγωγής

Abstract

Οι θεωρητικά εμπλεκόμενοι στο θεσμό της ευθανασίας είναι πολλοί (ιατροί, κληρικοί, φιλόσοφοι, κοινωνιολόγοι, βιολόγοι, νομικοί, κράτος κ.λ.π.) και στην Ελλάδα οι προσπάθειες μιας πιο πρακτικής προσέγγισης είναι ακόμη ισχυρές. Υπάρχει όμως και η οργανωμένη προσπάθεια στις δυτικές κοινωνίες για την όσο το δυνατόν πιο ανθρώπινη αντιμετώπιση των βαρέως πασχόντων κατά τη διάρκεια της τελικής αναμέτρησης με αποτελεσματικές παρεμβάσεις τόσο στον πόνο όσο και στην ψυχολογική κατάρρευση που αν και μαζί με το αναμενόμενο-δίχως ελπίδα- τέλος επιφέρει. Από την εποχή του πατέρα της ιατρικής, Ιπποκράτη, η ιατρική σκέψη είναι απαρέγκλιτα προσανατολισμένη στην με κάθε τρόπο προσπάθεια για ίαση του πάσχοντος ανθρώπου και η με κάθε θυσία αποφυγή της αναχώρησης του από τη ζωή, έστω και αν η παραμονή σε αυτήν, λόγω της αναποτελεσματικότητας της θεραπείας, καταντά μια πολύπονη διαδικασία στερούμενη εν τέλει οποιουδήποτε νοήματος. Σήμερα σε πολλές προηγμένες δυτικές κοινωνίες τίθεται μια προσπάθεια διαφορετικής αντιμετώπισης του θανάτου ανθρώπων που πάσχουν από ανίατες ασθένειες σε τελικό στάδιο, λαμβάνοντας υπ' όψιν την επιθυμία του ασθενούς, ο οποίος σε πολλές περιπτώσεις δεν αντέχει τα μαρτύρια που του επιφυλάσσει η νόσος και προτιμά να διαβεί εν ηρεμία την λεπτή πλέον γραμμή που χωρίζει την ζωή από τον θάνατο, υποβοηθούμενος από τους θεράποντες ιατρούς του. Πολύ επιγραμματικά, ερευνάται η ευαισθητοποίηση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού αναφορικά με τις μονάδες φιλοξενίας (hospices)/ παρηγορητικής αγωγής στην Ελλάδα και σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες. Η παρηγορητική αγωγή, εκτός από γιατρούς απαιτεί ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, φυσιοθεραπευτές, εθελοντές, ακόμα και ιερείς. Αρχικά, παρουσιάζεται η έννοια hospice/παρηγορητική αγωγή, στη συνέχεια γίνεται μια ιστορική αναφορά στους ιδρυτές αυτής της ιδέας, τις εγκαταστάσεις που απαιτούνται καθώς και το προσωπικό που είναι απαραίτητο στη διεκπεραίωση αυτού του σκοπού, αναφέρονται τα κράτη όπου επικρατεί και έχει ανθήσει αυτή η ιδέα, τα πρακτικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη της για ένα κράτος και κατά πόσο αναγκαίο είναι να αναπτυχθεί και να εδραιωθεί αυτός ο θεσμός στην Ελλάδα. Έπειτα παρουσιάζεται το ερωτηματολόγιο στο οποίο δέχτηκαν και απάντησαν, 80 επαγγελματίες υγείας (ιατροί και νοσηλευτές) από το Αρεταίειο Νοσοκομείο και από το Νοσηλευτικό Ίδρυμα Μετοχικού Ταμείου Στρατού (ΝΙΜΤΣ). Βάσει των απαντήσεων στο ερωτηματολόγιο, εξετάζεται πόσο απαραίτητος είναι αυτός ο θεσμός στην Ελλάδα. Επιπλέον, δίνονται κάποιες εμπειρίες ασθενών τελικού σταδίου με αφηγηματική μορφή. Στο τέλος παρουσιάζεται το τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο, δηλαδή τις ευρωπαϊκές χώρες και την Κύπρο και θα γίνει μια σύγκριση της Ελλάδας με όλες αυτές. Επισημαίνεται, ότι η λειτουργία σύγχρονων δομών κέντρων hospice και παρηγορητικής φροντίδας αποτελεί δείκτη πολιτισμού ενός λαού. Η -χωρίς διακρίσεις - πρόσβαση στην παρηγορητική αγωγή αποτελεί αναγνωρισμένο ανθρώπινο δικαίωμα δίχως να εξακολουθεί να αποτελεί πολυτέλεια για λίγους, με στόχο την επιστημονική και ανθρώπινη φροντίδα.