Διασφάλιση της ποιότητας στην ακτινοθεραπεία : ανασκόπηση βιβλιογραφίας

Abstract

O ρόλος της ακτινοθεραπείας στην αντιμετώπιση του καρκίνου ενισχύεται. Με την ανάπτυξη ισχυρών μηχανημάτων, υψηλής ακρίβειας, είναι εφικτή η χορήγηση υψηλών δόσεων, επαρκών για τον έλεγχο της νόσου, αποφεύγοντας παράλληλα την έκθεση των γύρω υγιών ιστών. Η κλινική εφαρμογή της ιοντίζουσας ακτινοβολίας προϋποθέτει τη συνεργασία μιας ομάδας εξειδικευμένων επαγγελματιών (ακτινοθεραπευτές ογκολόγοι, φυσικοί ιατρικής, τεχνολόγοι κ.λπ.) που συμμετέχουν στο σχεδιασμό, την εφαρμογή και την παρακολούθηση της θεραπείας. Είναι υπεύθυνοι για την αποτελεσματικότητα, την ποιότητα και την ασφάλεια των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς η επένδυση σε πολυδάπανο εξοπλισμό χωρίς αντίστοιχη επένδυση στο κατάλληλο προσωπικό μπορεί να είναι επικίνδυνη. Με την εφαρμογή ενός προγράμματος διασφάλισης ποιότητας στην ακτινοθεραπεία στόχος είναι η παροχή της βέλτιστης φροντίδας στους ασθενείς, μέσα από οργανωμένες δράσεις. Η ποιότητα στην ακτινοθεραπεία αφορά τρεις τομείς: πρώτον, τον κλινικό τομέα που σχετίζεται με τους πόρους (υψηλής ποιότητας στελέχωση και εξοπλισμός), τις διαδικασίες (επιλογή-σχεδιασμός θεραπείας και μεταθεραπευτική παρακολούθηση) και τα αποτελέσματα (έλεγχος της νόσου, τοξικότητα), δεύτερον, τον τομέα ακτινοφυσικής που αφορά στη βέλτιστη λειτουργία των μονάδων θεραπείας και των συστημάτων σχεδιασμού, ώστε να εξασφαλίζεται το επιθυμητό βιολογικό αποτέλεσμα από την αλληλεπίδραση ακτινοβολίας και ύλης και, τρίτον, τον τεχνικό τομέα που αφορά στην ακρίβεια εφαρμογής του πλάνου θεραπείας και την ομαλή λειτουργία των μηχανημάτων. Εκτός από τις κατευθυντήριες οδηγίες διεθνών φορέων για την ορθή πρακτική στη διαγνωστική προσέγγιση και θεραπεία των ογκολογικών ασθενών, διαπιστώνεται η ανάγκη εφαρμογής των αρχών της διοίκησης ποιότητας στις υπηρεσίες υγείας που παρέχουν τα εργαλεία τόσο για την ορθολογική διαχείριση των περιορισμένων πόρων όσο και για τη συνεχιζόμενη βελτίωση των οργανισμών, μέσα σε ένα απαιτητικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον, με επίκεντρο τον ασθενή. Είναι φανερό ότι η ποιότητα σε έναν οργανισμό δεν είναι τυχαία. Είναι το αποτέλεσμα σοβαρής υποκίνησης, προσπάθειας, συγκέντρωσης ιδεών και επιδέξιας υλοποίησης των στόχων. Είναι η σοφή επιλογή μεταξύ διαφόρων εναλλακτικών. Ακόμη, η ποιότητα είναι μια δυναμική έννοια, ο βαθμός ικανοποίησης της οποίας θα πρέπει να μετράται και οι στόχοι να επαναπροσδιορίζονται και να επικαιροποιούνται, σύμφωνα με την επιστημονική γνώση (evidence-based medicine). Επιπλέον, η επίτευξη του στόχου της ποιότητας βασίζεται στην αμφίδρομη σχέση μεταξύ συστήματος υγείας και χρηστών. Συνεπώς η ποιότητα θέλει προσπάθεια και οργάνωση, χρειάζεται στρατηγική και δράση με την αξιοποίηση επιστημονικών εργαλείων-μεθόδων. Προϋποθέτει εξειδίκευση, εκπαίδευση, συντονισμό από ταλαντούχους ηγέτες, μέσα σε ένα περιβάλλον ομαδικής εργασίας. Σε αυτή την εργασία επιχειρείται να αναπτυχθεί η σημασία και ο τρόπος εφαρμογής ενός προγράμματος διασφάλισης ποιότητας στην ακτινοθεραπεία, μέσα από μία ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας.