Το νομικό πλαίσιο της θαλάσσιας ρύπανσης από πετρελαιοειδή

Abstract

Η ρύπανση αποτελεί καταστρεπτική παρέμβαση που απειλεί το παγκόσμιο οικοσύστημα με την αλλοίωση των φυσικών στοιχείων. Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι να παρουσιάσει με τον πιο τεκμηριωμένο τρόπο όχι το φαινόμενο της ρύπανσης καθεαυτό αλλά τη νομική παραγωγή γύρω από το θέμα της ρύπανσης των θαλασσών. Φυσικά μια διεξοδική προσέγγιση σε όλη τη νομική παραγωγή των τελευταίων δεκαετιών θα ήταν ανέφικτη μέσα στα περιορισμένα πλαίσια που παρέχει μια τέτοια μελέτη. Για το λόγο αυτό επελέγη να παρουσιαστούν διεξοδικά κυρίως οι νομοθεσίες που αφορούν τη ρύπανση από πετρελαιοειδή καθώς το πετρέλαιο είναι το εμπόρευμα που κυριαρχεί στις θαλάσσιες μεταφορές παγκοσμίως και δη οι νομοθεσίες των τελευταίων ετών και όχι αυτές για τις οποίες υπάρχουν πολύ σημαντική αμερικανική νομοθεσία του ΟΡΑ'90 που επηρέασε βαθιά τις νομοπαραγωγικές διαδικασίες της δεκαετίας του 90 και συνεχίζει να τις επηρεάζει αλλά και στο Διεθνή Κώδικα ISM. Ακόμη πολύ σημαντική θέση κατέχουν οι Οδηγίες, οι Κανονισμοί και οι Αποφάσεις - Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ανέκυψαν ως αποτελέσματα σημαντικών περιβαλλοντικών καταστροφών όπως αυτές του Erika και του Prestige και αφορούν τις Δέσμες Μέτρων Erika I και Erika II, την Αστική Ευθύνη από πρόκληση περιβαλλοντικής ζημίας και τις χρηματοοικονομικές εγγυήσεις των πλοιοκτητών αλλά και την ενίσχυση του ποινικού πλαισίου καταστολής της ρύπανσης από πλοία της Ε.Ε. Περαιτέρω παρουσιάζονται στοιχεία από τη νομολογία του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων αλλά και οι ήδη επιβληθείσες ποινικές κυρώσεις εντός της Ε.Ε. για ευθύνη από θαλάσσια ρύπανση. Σημαντικό μέρος της μελέτης καλύπτεται από το νομικό πλαίσιο που υφίσταται στην Ελλάδα για την προστασία του περιβάλλοντος και καλύπτει χρονικά την περίοδο 1966 έως 2003.