Νέο κανάλι διανομής ασφαλιστικών προϊόντων

Abstract

Η χρηματοπιστωτική κρίση η οποία χτύπησε την παγκόσμια οικονομία από το καλοκαίρι του 2007, δεν έχει προηγούμενο στη μεταπολεμική οικονομική ιστορία. Της κρίσης, προηγήθηκε μία μακρά περίοδος ταχείας πιστωτικής επέκτασης, χαμηλών επιτοκίων και ραγδαίας αύξησης των τιμών των περιουσιακών στοιχείων (ιδίως στην αγορά ακινήτων). Ακολούθησαν όμως διαγραφές επισφαλών δανείων στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις χώρες της ευρωζώνης καθώς και μείωση της οικονομικής δραστηριότητας συνοδευόμενη από αυστηρούς όρους στις χορηγήσεις των δανείων. Από τις συνέπειες που καταγράφηκαν παγκοσμίως ήταν η στενότερη εποπτεία των χρηματοοικονομικών οργανισμών, τα αυστηρά μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής και η ενίσχυση των μηχανισμών στήριξης των χωρών και των χρηματοπιστωτικών αγορών. Η Ευρωπαϊκή οικονομία βρέθηκε στη μέση μίας από τις βαθύτερες υφέσεις από το 1930. Μέσα στο παραπάνω περιβάλλον δραστηριοποιήθηκαν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις σε Ευρώπη και Ελλάδα. Η παρούσα διπλωματική εξετάζει πως επηρεάστηκε η δραστηριότητα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από τη χρηματοπιστωτική κρίση μέσα από την επισκόπηση της εξέλιξης των βασικών μεγεθών τους και των χρηματοοικονομικών δεικτών τους. Η ασφαλιστική αγορά, όπως κάθε κλάδος στην Ελλάδα, έχει πληγεί από την κρίση. Η παραγωγή ασφαλίστρων στην Ελλάδα συνέχισε να μειώνεται και κατά τη διάρκεια του 2013 με ρυθμό της τάξης του 9,3%, ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης στη χώρα, η οποία έχει περιορίσει την αγοραστική «δύναμη» των καταναλωτών. Επιπλέον το 2013 ο αριθμός των ασφαλιστικών εταιρειών μειώθηκε σε 67 από 73 που αριθμούσε το 2010. (ΕΑΕΕ, 2014). Σ' αυτές τις συνθήκες, οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η ασφαλιστική αγορά, είναι η ικανότητα προσαρμογής κάθε εταιρείας. Μία άλλη διάσταση της οικονομικής κρίσης είναι, αυτή του «υποψιασμένου» καταναλωτή ο οποίος ευαισθητοποιείται ολοένα και περισσότερο στο θέμα της τιμής των ασφαλιστικών προϊόντων και υπηρεσιών. Στην προσπάθεια αναζήτησης καλύτερης τιμής ιδιαίτερα για τις ασφάλειες οι οποίες είναι υποχρεωτικές από το νόμο, όπως η ασφάλεια αυτοκινήτου, ο καταναλωτής στρέφεται πλέον όλο και περισσότερο, σε σχέση με το παρελθόν, σε νέα κανάλια διάθεσης ασφαλιστικών προϊόντων, όπως είναι το Διαδίκτυο. Η χρήση διαδικτυακών καναλιών διάθεσης των προϊόντων δίνει στις εταιρείες τη δυνατότητα να μειώσουν τα λειτουργικά τους κόστη αλλά ταυτόχρονα λειτουργεί και σαν ένα αποδοτικότερο εργαλείο εξυπηρέτησης του πελάτη, που προσφέρει ευκολία και αμεσότητα. Πλέον η ασφαλιστική αγορά αναζητεί τα κανάλια μέσα από τα οποία το κοινό θα μπορέσει να έρθει σε πραγματική επαφή με τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες του. Η ασφαλιστική αγορά, ακόμα και στις περιπτώσεις αποτελεσματικής τμηματοποίησης της αγοράς (segmentation) παραμένει αχανής. Έτσι η επιλογή των καναλιών διανομής παραμένει μια ιδιαίτερα κρίσιμη απόφαση, απαραίτητη και αναγκαία για κάθε επιχείρηση που ενδιαφέρεται να βελτιώσει τις επιδόσεις της και κυρίως να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα της. Ο στόχος της παρούσας διπλωματικής είναι η διερεύνηση των πρακτικών που ακολουθούν οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις για την διασφάλιση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος στην αγορά που δραστηριοποιούνται. Ύστερα από ενδελεχή μελέτη του δυσχερούς οικονομικού περιβάλλοντος που έχει δημιουργηθεί στη χώρα μας και στο οποίο καλούνται να επιβιώσουν οι ασφαλιστικές εταιρίες, κρίθηκε η ανάγκη διερεύνησης νέων - καινοτόμων καναλιών διάθεσης ασφαλιστικών προϊόντων, προκειμένου να βρεθεί ένα νέο σημείο επαφής με τους πελάτες. Έπειτα από επισκόπηση της βιβλιογραφίας και επικοινωνία με στελέχη της ασφαλιστικής αγοράς, διαπιστώθηκε ότι δεν έχει διενεργηθεί αντίστοιχη μελέτη η οποία να επικεντρώνεται στις τελευταίες εξελίξεις του κλάδου και να μελετά νέα επιχειρηματικά μοντέλα, άρτια προσαρμοσμένα στις ανάγκες και τις τάσεις της εποχής μας. Η παρούσα διπλωματική συγκεντρώνει στοιχεία από σχετικές μελέτες επίσημων φορέων όπως η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, η οποία σύμφωνα με τις καταστατικές αρχές της, καταγράφει συστηματικά προς όφελος των ασφαλιστικών εταιρειών - μελών της, τις οικονομικές εξελίξεις και τις τάσεις που διαμορφώνονται από τη λειτουργία τους στην Ελλάδα. Βασικές πηγές πληροφόρησης και άντλησης δεδομένων αποτελούν οι δημοσιευμένες Οικονομικές Καταστάσεις των ασφαλιστικών επιχειρήσεων (Ισολογισμοί και Καταστάσεις Λογαριασμών Εκμεταλλεύσεως και Αποτελεσμάτων Χρήσεως), αλλά και οι απαντήσεις σε εξειδικευμένα ερωτηματολόγια που τους απευθύνονται. Επιπλέον της Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος πηγή πληροφόρησης της εργασίας αποτέλεσαν επιστημονικά άρθρα, καθώς και ξένοι φορείς του ασφαλιστικού χώρου περιγράφοντας έτσι τη γενικότερη εικόνα της αγοράς σε βάθος χρόνου. Η μελέτη χωρίζεται σε τέσσερα επιμέρους κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια συνοπτική αναφορά στα ζητήματα που απασχολούν την ασφαλιστική αγορά, όπως η μείωση του εισοδήματος των πολιτών, η προετοιμασία για την προσαρμογή στο νέο καθεστώς του Solvency II και η οικονομική κρίση. Με βάση τα στοιχεία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, παρουσιάζεται η δραστηριότητα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων σε Ευρωπαϊκό επίπεδο μέσα από την παρακολούθηση των κυριότερων μεγεθών και δεικτών. Επιπλέον αναλύεται η πορεία της Ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, εξετάζοντας τα κυριότερα μεγέθη και τους δείκτες για τα έτη από το 2000 έως το 2012 για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα και εστιάζοντας στις περιόδους της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της οικονομικής ύφεσης. Τέλος, περιγράφεται ο ρόλος της Τράπεζας της Ελλάδος ως εποπτεύουσα αρχή για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Στο δεύτερο κεφάλαιο διενεργείται μια επισκόπηση της ελληνικής και διεθνούς βιβλιογραφίας σχετικής με το θέμα που διερευνάται. Ο κλάδος ο οποίος διερευνάται εις βάθος είναι ο κλάδος της ιδιωτικής ασφάλισης και συγκεκριμένα τα κανάλια διανομής ασφαλιστικών προϊόντων. Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται μία γενική θεώρηση της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, με έμφαση στο νέο πολύ - καναλικό μοντέλο, το οποίο συνδυάζει τα υφιστάμενα κανάλια πωλήσεων, με τα νέα - εναλλακτικά κανάλια προώθησης ασφαλιστικών προϊόντων. Στο τρίτο κεφάλαιο μελετάται ένας νέος κλάδος ο οποίος καλλιεργείται κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες η έννοια της μικροασφάλισης, η οποία αποτελεί έναν νέο κλάδο, ο οποίος καλλιεργείται κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, αυτός της μικροασφάλισης, καθώς και τα εναλλακτικά μοντέλα διανομής ασφαλιστικών προϊόντων, τα οποία επίσης υιοθετούνται από τις αναπτυσσόμενες χώρες. Εξετάζονται τα κοινά χαρακτηριστικά των εναλλακτικών μοντέλων διανομής και αναλύονται οι παράγοντες βιωσιμότητας των προϊόντων μικροασφάλισης. Το τέταρτο κεφάλαιο αποτελεί την εμπειρική προσέγγιση της παρούσας διπλωματικής εργασίας. Εστιάζοντας στην ανάπτυξη ενός καινοτόμου επιχειρηματικού μοντέλου, εξετάζεται πως μπορεί μια ασφαλιστική επιχείρηση να καινοτομήσει σε ένα ασταθές οικονομικό περιβάλλον, όπως είναι το ελληνικό. Εδώ παρουσιάζεται, αναλύεται και αξιολογείται ένα νέο κανάλι διάθεσης ασφαλιστικών προϊόντων, το οποίο απευθύνεται κυρίως σε πελάτες με περιορισμένη αγοραστική δύναμη. Δημιουργείται ένα νέο σημείο επαφής με ένα μεγάλο και εναλλασσόμενο πλήθος πελατών όλων των ηλικιών και οικονομικών δυνατοτήτων. Στο τελευταίο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα κύρια συμπεράσματα που διεξήχθησαν, καθώς επίσης και οι προτάσεις - λύσεις για την αντιμετώπιση προβλημάτων και προβληματισμών που ταλανίζουν την κοινωνία μας. Διότι η ελληνική ασφαλιστική αγορά οφείλει να εκπληρώνει το σταθεροποιητικό της ρόλο στην οικονομία και την κοινωνία, αποζημιώνοντας καθημερινά τους ασφαλισμένους της.