Η Αρκτική στην απόψυξη - Το μεγάλο παιχνίδι

Abstract

Η κλιματική αλλαγή και οι νέες τάσεις της γεωπολιτικής αναδιαμορφώνουν την Αρκτική και αλυσιδωτά ολόκληρο τον κόσμο. Το νέο γεωπολιτικό σκηνικό, αλλάζει τα δεδομένα στην περιοχή και φέρνει στο φως ανερχόμενες συμμαχίες αλλά και συγκρούσεις. Αυτό που θα καθορίσει το μέλλον της Αρκτικής είναι οι ανθρώπινες επιλογές. Το εάν θα επιλέξει ο άνθρωπος να αναπτύξει τεχνογνωσία για να περιορίσει την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις που θα επιφέρει στο περιβάλλον ή τελικά θα επιλέξει να χρησιμοποιήσει την τεχνογνωσία ώστε να εξασφαλίσει τη μεγιστοποίηση του κέρδους της χώρας στην οποία ανήκει, παρακάμπτοντας τις αρνητικές επιπτώσεις για το περιβάλλον, αποτελεί βασικό ερώτημα. Η παρούσα εργασία αποπειράται να αναδείξει και τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, χωριστά και για τα πέντε εμπλεκόμενα κράτη, Ρωσία, Νορβηγία, Δανία (Γροιλανδία), Καναδά και ΗΠΑ, που αποτελούν τους βασικούς παίκτες, με έμφαση στην Ρωσία. Με την παρούσα διπλωματική εργασία επιδιώκεται να διερευνηθεί επίσης, εάν τα κράτη αυτά θα καταφέρουν να συνεργαστούν, παρακάμπτοντας τις μεταξύ τους διαφορές, για την προώθηση και διατήρηση της ειρήνης και της περιβαλλοντικής προστασίας στην περιοχή. Ο Αρκτικός Ωκεανός, γνωστός και ως Βόρειος Παγωμένος Ωκεανός έχει έκταση 14.090.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ένα μεγάλο μέρος αυτού είναι παγωμένο και κρύβει το 25% των παγκόσμιων αποθεμάτων σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Καθώς λιώνουν οι πάγοι, όρμοι, θαλάσσιες περιοχές και νησιά, βρίσκονται ξαφνικά στο επίκεντρο της διεθνούς ατζέντας. Όλος αυτός ο πλούτος, αποτελεί ταυτόχρονα, παράγοντα συνεργασίας για την απόκτηση του αλλά και πηγή μεγάλων συγκρούσεων. Τα εν λόγω κράτη, μπορούν να προσεγγίσουν τη διανομή των κερδών με όρους είτε σχετικών είτε απόλυτων κερδών, όπου στα απόλυτα κέρδη η κάθε πλευρά ενδιαφέρεται να μεγιστοποιήσει τα δικά της χωρίς να νοιάζεται για την άλλη πλευρά, ενώ στα σχετικά η κάθε πλευρά εξετάζει το ατομικό κέρδος σε σύγκριση με το κέρδος της άλλης πλευράς. Η εργασία χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος της ερευνητικής αυτής προσπάθειας θα παρουσιαστεί ο γεωγραφικός χώρος στον οποίο θα εστιάσουμε, γενικά στοιχεία για τους παίκτες που αλληλεπιδρούν στο χώρο αυτό και το ερευνητικό ερώτημα που αποτέλεσε το πρώτο σκαλοπάτι της έρευνας. Επιπλέον αναφέρονται οι θεωρίες τις γεωπολιτικής των εκπροσώπων της εν λόγω επιστήμης. Στο δεύτερο μέρος γίνεται μια προσπάθεια παρουσίασης του καθεστώτος που χαρακτηρίζει την Αρκτική ως προς τους τομείς της ασφάλειας της ενέργειας και του περιβάλλοντος ξεχωριστά και για τους πέντε βασικούς Αρκτικούς παίκτες. Τέλος, στο τελευταίο τμήμα της εργασίας παρατίθενται τα συμπεράσματα που θα απαντούν στο ερευνητικό ερώτημα : για το εάν τα κράτη θα καταφέρουν να παραμερίσουν τις διαφορές μεταξύ τους και να συνεργαστούν, για την προώθηση της ειρήνης και της περιβαλλοντικής ασφάλειας στην περιοχή.