Η ρητορική συγκρότηση και η ειδησεογραφική κατασκευή του φόβου ως στοιχείου της εικόνας των κρατών: μία συστηματική ανάλυση περιεχομένου στον αγγλικό τύπο

Abstract

Στην παρούσα μελέτη διερευνάται ο φόβος ως ερμηνευτικό σχήμα και ως επιχείρημα και εξάγονται αποτελέσματα για τις πολλαπλές εκφάνσεις του, όπως αυτός εντοπίζεται ως στοιχείο της εικόνας ενός κράτους. Η ερευνητική μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε είναι η ποσοτική ανάλυση περιεχομένου. Για τις ανάγκες της έρευνας συγκροτήθηκε ένα πρωτότυπο ερευνητικό εργαλείο (πρωτόκολλο κωδικοποίησης). Το δείγμα που μελετήθηκε προέρχεται από δημοσιεύματα δύο συνολικά αγγλικών εντύπων (Guardian & The Times) και αφορά τον μήνα Ιούνιο του 2012. Το ίδιο υλικό είχε αναλυθεί σε προγενέστερη έρευνα ως προς τα συνολικά χαρακτηριστικά της εικόνας των κρατών (lordanidou & Samaras, 2013). Ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά υπήρξε το σχήμα του φόβου. Στην παρούσα έρευνα επεκτείνεται η ανάλυση παράγοντας νέα ανάλυση των επιμέρους χαρακτηριστικών κι εκφάνσεων του φόβου ενώ παράλληλα εισάγεται η ανάλυση της έννοιας των φοβικών επιχειρημάτων. Με τον τρόπο αυτό η παρούσα έρευνα δημιουργεί νέα ερευνητικά εργαλεία τα οποία μπορεί να τύχουν ευρύτερης χρήσης από την επιστημονική κοινότητα αποτελώντας αφετηρία για διαπολιτισμικές όσο και διαχρονικές συγκριτικές έρευνες. Τα ευρήματα και η επεξεργασία τους προσφέρουν στοιχεία για τις πηγές του φόβου στις εικόνες των κρατών, για τα μορφικά του χαρακτηριστικά, για τον τρόπο που δομείται και για την διαλεκτική μεταξύ ισχύος και φόβου. Επίσης, τα ευρήματα της έρευνας τοποθετούν την βάση για πολλά ακόμα ερωτήματα προς διερεύνηση σε σχέση με τον δημοσιογραφικό φόβο και την εικόνα ενός κράτους. Για παράδειγμα, διαπιστώνεται πως τα ηγεμονικά κράτη παρουσιάζονται να παράγουν φόβο ένεκα τις ισχύος τους, αλλά η συνολική απεικόνιση του διεθνούς συστήματος κρατών στον Τύπο γίνεται μέσω αφηγημάτων που αφορούν χώρες που βιώνουν φόβο. Δηλαδή, η ισχύς παράγει φόβο όσο αφορά τις αναπαραστάσεις της, αλλά κύριο μορφικό χαρακτηριστικό του διεθνούς συστήματος κρατών στον Τύπο είναι ο βιωμένος φόβος. Η διάκριση μεταξύ κρατών που παράγουν φόβο ένεκα της ισχύος τους και κρατών τα οποία παράγουν φόβο ένεκα των προβλημάτων τους, προσφέρει νέα ευρήματα στην συζήτηση για την απεικόνιση του status quo του διεθνούς συστήματος και των αλληλεξαρτήσεων που παράγονται μέσα σε αυτό.