Μέθοδοι επίβλεψης επιδημιολογικών χαρακτηριστικών με χρήση στατιστικών σάρωσης

Abstract

Η πολλαπλή σκλήρυνση, επίσης γνωστή και ως σκλήρυνση κατά πλάκας ή διάχυτη εγκεφαλομυελίτιδα, είναι μια φλεγμονώδης ασθένεια στην οποία τα μονωτικά καλύμματα των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο και τη σπονδυλική στήλη καταστρέφονται. Αυτή η καταστροφή διαταράσσει την ικανότητα τμημάτων του νευρικού συστήματος να επικοινωνούν, με αποτέλεσμα ένα ευρύ φάσμα ενδείξεων και συμπτωμάτων. Αν και το αίτιο δεν είναι ακόμα σαφές, πιστεύεται ότι ο υποκείμενο μηχανισμός είναι είτε η καταστροφή από το ανοσοποιητικό σύστημα είτε η αποτυχία των κυττάρων που παράγουν μυελίνη. Δεν υπάρχει κάποια γνωστή θεραπεία ίασης για την πολλαπλή σκλήρυνση, ενώ οι ήδη υπάρχουσες επιχειρούν να βελτιώσουν τη λειτουργία του οργανισμού μετά από μια κρίση για την πρόληψη νέων. Η παρατήρηση και η ανάλυση δεδομένων που βρίσκονται κατανεμημένα στο χώρο ή/και στο χρόνο μπορεί να επιτευχθεί με διάφορες στατιστικές συναρτήσεις σάρωσης (scan statistics), τόσο σε μονοδιάστατες περιπτώσεις, όσο και σε δισδιάστατες. Αναφέρονται επιγραμματικά έννοιες που αφορούν τη μονοδιάστατη περίπτωση, ενώ εμβάθυνση γίνεται σε γενικεύσεις αυτών, εφαρμόσιμες σε προβλήματα δύο ή παραπάνω διαστάσεων. Στην παρούσα διπλωματική εργασία, εφαρμόστηκε η στατιστική συνάρτηση σάρωσης (spatial scan statistics) που εισάχθηκε από τον Kulldorff (1997) κάνοντας χρήση ενός μοντέλου Poisson. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν αφορούσαν 179 περιπτώσεις ασθενών οι οποίοι νοσηλεύθηκαν σε διάφορα νοσοκομεία της Ελλάδος και διαγνώστηκαν θετικοί στη νόσο της Σκλήρυνσης Κατά Πλάκας. Με βάση τη διεύθυνση κατοικίας του εκάστοτε ασθενούς και με χρήση του στατιστικού πακέτου Sat Scan, εξετάζεται η υπόθεση τυχαίας κατανομής των γεγονότων εμφάνισης στο χώρο. Η γεωγραφική περιοχή που μελετήθηκε είναι η Στερεά Ελλάδα, η Πελοπόννησος και η Ήπειρος. Λόγω πολυπλοκότητας του προβλήματος, η παρούσα διπλωματική μελέτη περιορίστηκε μόνο στην εξέταση των γεγονότων στο χώρο, χωρίς να ληφθούν υπόψη άλλοι παράγοντες, όπως φύλο, ηλικία και λοιπά. Ωστόσο, κρίνεται απαραίτητη περαιτέρω μελέτη με εμφανείς τις προοπτικές επέκτασης των αποτελεσμάτων.