Η ενεργειακή πολιτική της Ρωσίας στα Δυτικά Βαλκάνια

Abstract

Με ευφορία καλωσόρισαν οι Φιλελεύθεροι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, το 1989. Το διπολικό σύστημα δεκαετιών, έπαιρνε τέλος. Η ευφορία αυτή, σήμερα έχει εξανεμιστεί σε μεγάλο βαθμό. Η αρχή έγινε με την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους το 2001 και τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας που ακολούθησε. Έτσι, η αρχή του εικοστού πρώτου αιώνα, σημαδεύτηκε από συγκρούσεις και ανασφάλεια, με αποτέλεσμα οι φιλελεύθερες δημοκρατικές αξίες να χάσουν για μια ακόμη φορά τη θελκτικότητά τους. Από την άλλη και οι υποστηρικτές του Ρεαλισμού απέτυχαν να προβλέψουν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Η ιδεολογική σύγκρουση καπιταλισμού-κομμουνισμού έλαβε και αυτή τέλος. Παρόλα αυτά, η Ρωσία συνεχίζει να αποτελεί έναν ισχυρό πόλο του Διεθνούς Συστήματος, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες μετά το 2003 και την εμπλοκή τους στο Ιράκ παράλληλα με τον Αφγανιστάν, μπαίνουν σε μια περίοδο οικονομικής παρακμής. Για τη Ρωσία, γίνεται πλέον ευκολότερο να εξισορροπήσει την ισχύ της Δύσης, αλλά το μέσον πρέπει να αλλάξει. Δεν θα χρησιμοποιήσει πλέον τη στρατιωτική της δύναμη, αλλά την ενεργειακή της δύναμη. Σκοπός της παρούσας διπλωματικής έρευνας είναι να καταδείξει ότι η Ρωσία, παρά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τα οικονομικά προβλήματα που ακολούθησαν, συνεχίζει να ασκεί ρεαλιστική εξωτερική πολιτική. Όπως και στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου η ΕΣΣΔ ασκούσε ρεαλιστική εξωτερική πολιτική με ανταγωνιστή της τις ΗΠΑ, έτσι και σήμερα η Ρωσία συνεχίζει σε αυτή την κατεύθυνση του ρεαλισμού. Αιχμή του δόρατος ωστόσο πλέον, αποτελεί για τη Ρωσία, ο ενεργειακός της τομέας, μέσω του οποίου, προσπαθεί να μεγιστοποιήσει την ισχύ της. Για την καταγραφή και απόδειξη του ισχυρισμού μας επιλέξαμε να μελετήσουμε τις σχέσεις της Ρωσίας με την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Συγκεκριμένα θα ξετυλίξουμε την ενεργειακή πολιτική που ακολουθεί η Ρωσία στην περιοχή αυτή, στην οποία ανέκαθεν είχε παρουσία, μελετώντας συγκεκριμένα τις ενεργειακές της σχέσεις με την Ελλάδα, τη Σερβία, την ΠΓΔΜ, την Κροατία και τη Σλοβενία. Η ρωσική πολιτική στα μετακομμουνιστικά Βαλκάνια έχει αποτελέσει αντικείμενο αρκετών αναλύσεων στη διεθνή βιβλιογραφία, αλλά έχει απασχολήσει ελάχιστα την ελληνική διεθνολογική κοινότητα. Η Ρωσία παραμένει μία μεγάλη δύναμη με σημαντική επιρροή στην περιοχή, λόγω των ιστορικών, πολιτικών και οικονομικών δεσμών που έχει με τις βαλκανικές χώρες.