Ναυτιλιακοί οικονομικοί κύκλοι και η πρόσφατη χρηματοοικονομική κρίση ως εξωτερικό σοκ (Shipping business cycles and recent financial crisis as an external shock)

Abstract

Μικρή αμφιβολία μπορεί να υπάρξει σχετικά με το όσο στενά συνδέονται ο τομέας των μεταφορών με την παγκόσμια οικονομία. Η μεταφορά εμπορευμάτων και ανθρώπων αποτελεί από τη σπονδυλική στήλη της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς κάνει εφικτή την ανάπτυξη του οικονομικού ανταγωνισμού, παρέχει κίνητρα για καινοτομίες και νέες ευκαιρίες, δίνει πρόσβαση σε νέες αγορές και προωθεί την οικονομική ανάπτυξη. Η στενή σχέση μεταξύ του τομέα των μεταφορών και της οικονομικής ανάπτυξης είναι ευρέως αποδεκτή. Αρκετές εμπειρικές έρευνες έχουν αποδείξει ότι σε περιόδους οικονομικής ανάπτυξης (αύξηση ΑΕΠ), η ζήτηση των μεταφορών αυξάνεται, ενώ σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, η ζήτηση για μεταφορές είναι μειωμένη. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι σχεδόν το 90% του παγκόσμιου εμπορίου διεξάγεται μέσω θαλάσσης, μπορεί κανείς εύκολα να αντιληφθεί την ύψιστη σημασία της ναυτιλίας για το παγκόσμιο εμπόριο και την οικονομία. Η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε το 2008, η οποία μεταφέρθηκε και στην πραγματική οικονομία, επιβεβαιώνει με τον πιο εμφατικό τρόπο την αιτιώδη σχέση που υπάρχει μεταξύ της ναυτιλιακής βιομηχανίας και την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Μεταξύ 2008 και 2009 το διεθνές εμπόριο βίωσε την πιο δραματική μείωση των τελευταίων 70 ετών τόσο σε όρους όρκου όσο και σε αξίες. Η ναυτιλιακή βιομηχανία δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη, καθώς αυτή η οικονομική επιδείνωση είχε άμεση δυσμενή επίπτωση στους ναύλους, στις αξίες των πλοίων, στην διαθέσιμη χρηματοδότηση από τις τράπεζες και σε άλλους συναφείς κλάδους. Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι η ύφεση που υπέστη η ναυτιλία κατά την περίοδο 2008-2009 οφείλεται στο εξωτερικό σοκ από την οικονομική κρίση του 2008, ενώ κάποιος άλλος θα μπορούσε να διαβάσει αυτή την εξέλιξη ως μία απλή διόρθωση της αγοράς ύστερα από μία πρωτοφανή περίοδο έκρηξης κερδών στον χώρο της ναυτιλίας, που κράτησε περισσότερο από έξι χρόνια. Κεντρικό μέλημα της παρούσας εργασίας είναι να διερευνήσει την επίδραση που είχε η πρόσφατη οικονομική κρίση στη ναυτιλία στα πλαίσια της θεωρίας των Οικονομικών Κύκλων.