Ανθρώπινα δικαιώματα και εθνικό συμφέρον: μία επικίνδυνη διελκυστίνδα

Abstract

Στην εποχή μας το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της πρακτικής εφαρμογής τους εμφανίζεται στο προσκήνιο των διεθνών σχέσεων με πολύ μεγάλη συχνότητα. Ταυτόχρονα, τα κράτη με τις πολιτικές επιλογές τους, τόσο στο εγχώριο όσο και στο διεθνές πεδίο, θέτουν διαρκώς υπό αμφισβήτηση το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην προσπάθειά τους να εξυπηρετήσουν αποτελεσματικά τα εθνικά τους συμφέροντα. Ενώ λοιπόν αυξάνεται παγκοσμίως ο αριθμός των κρατών τα οποία διακηρύττουν με παρρησία το σεβασμό και την προαγωγή των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στην πράξη διαπιστώνονται πολλές συνειδητές αποκλίσεις από τη θεωρητική αυτή διακήρυξη, ειδικά στις περιπτώσεις που τίθενται ζητήματα εθνικού συμφέροντος. Ζούμε στη μοναδική περίοδο της Παγκόσμιας Ιστορίας στην οποία έχει δοθεί και δίνεται, τουλάχιστον θεωρητικά, τεράστια βαρύτητα στα ανθρώπινα δικαιώματα. Παράλληλα, ζούμε στη μοναδική περίοδο στην οποία η απόκλιση μεταξύ των θεωρητικών διακηρύξεων των κρατών και της πρακτικής τους, αυξάνεται διαρκώς. Το ζήτημα της απόκλισης αυτής, ειδικά όσον αφορά συγκεκριμένα στα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν αντιμετωπίζεται ευθέως και με σαφή τρόπο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα κράτη και οι κυβερνήσεις τους δεν επιθυμούν να παρουσιάσουν πλήρως όλες τις πτυχές της πρακτικής εφαρμογής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε εγχώριο αλλά και σε διεθνές επίπεδο, καθώς κρίνουν ότι αυτό μπορεί να υποσκάψει την αξιοπιστία τους και την αταλάντευτη προσήλωσή τους στην προαγωγή των εθνικών τους συμφερόντων. Προτιμούν συνεπώς να προβάλλουν διθυραμβικά την πρόοδο που έχει αναμφίβολα συντελεστεί στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καλύπτοντας κάτω από το «μανδύα» αυτών των θεωρητικών θριαμβολογιών την πραγματικότητα της διαρκούς επιδίωξης των ιδιαίτερων συμφερόντων τους, η οποία γίνεται με βάση τη συνισταμένη της κρατικής ισχύος και της ρεαλιστικής αντιμετώπισης των διεθνών σχέσεων.