Η θεσμική συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης : εξέλιξη - προκλήσεις - προοπτικές

Abstract

Οι θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχεδιασμένοι στο πλαίσιο της Συνθήκης της Ρώμης για έξι χώρες και σχεδόν να μην έχουν τροποποιηθεί ουσιαστικά για σχεδόν μισό αιώνα, είχαν ήδη υπερβεί τα όριά τους και αν δεν αναθεωρούνταν προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της διεύρυνσης και τα κρίσιμα ζητήματα της παγκοσμιοποίησης και της προσέγγισης των πολιτών με το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, η διαδικασία λήψης αποφάσεων θα οδηγούνταν σε παραλυσία. Η Ένωση, συνεπώς, τα τελευταία χρόνια χρειαζόταν εκσυγχρονισμό και μεταρρυθμίσεις για να μπορέσει να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της. Καθώς ο αριθμός των μελών της έχει αυξηθεί από 6 σε 27 κράτη και η ίδια έχει αναλάβει νέες ευθύνες, έπρεπε να αναπροσαρμόσει τον τρόπο λειτουργίας της. Έτσι, με τη Συνθήκη της Λισαβόνας και τις μεταρρυθμίσεις και τις θεσμικές καινοτομίες που εισάγονται, η Ένωση διαθέτει πλέον το θεσμικό οπλοστάσιο που θα της επιτρέψει να καταστεί αφενός πιο δημοκρατική, ανοιχτή, διαφανής και συμμετοχική, ανταποκρινόμενη στις προσδοκίες των ευρωπαίων πολιτών και αφετέρου ικανή να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις εσωτερικές και παγκόσμιες προκλήσεις. Αντικείμενο της ανά χείρας διπλωματικής εργασίας είναι να παρουσιάσει, να εξετάσει, να αναλύσει και να αξιολογήσει την εξέλιξη της θεσμικής συγκρότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως διαμορφώθηκε μέσα από τις διαδοχικές αναθεωρήσεις των ιδρυτικών Συνθηκών με την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη, τις Συνθήκες του Μάαστριχτ, του Άμστερνταμ και της Νίκαιας, καταλήγοντας στη Συνθήκη της Λισαβόνας. Ενώ, ο σκοπός της εργασίας, πέραν της ανάδειξης του θεσμικού αδιεξόδου στο οποίο είχε περιέλθει η Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά την τελευταία μεγάλη διεύρυνση και την απόρριψη της Συνταγματικής Συνθήκης, είναι η ανίχνευση της ποιοτικής συμβολής της Συνθήκης της Λισαβόνας στη θεσμική και πολιτική εξέλιξη της ευρωπαϊκής συγκρότησης μέσω μιας συστηματικής παρουσίασης των θεσμικών μεταρρυθμίσεων.