Το πλέγμα ναυτιλιακών δραστηριοτήτων (maritime cluster) : η περίπτωση του ελληνικού πλέγματος και ο κλάδος των πρακτορεύσεων

Abstract

Στο παρόν πόνημα αναλύθηκε αρχικά το θεωρητικό υπόβαθρο των cluster, πλεγμάτων επιχειρήσεων δηλαδή, γεωγραφικά συγκεντρωμένων και συνδεόμενων. Μελετήθηκε ο κύκλος ζωής ενός cluster (δημιουργία, ανάπτυξη και παρακμή) και η σημασία του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, της καινοτομίας και του κεφαλαίου γνώσης για ένα cluster. Επιπλέον, εξετάστηκε η συμβολή των πλεγμάτων επιχειρήσεων στην οικονομική ανάπτυξη. Στο δεύτερο μέρος δόθηκε έμφαση στην εφαρμογή των cluster στη ναυτιλία. Κάθε κλάδος του ναυτιλιακού cluster αναλύθηκε ξεχωριστά, όπως επίσης και οι αγορές των εν λόγω κλάδων. Ακόμη, αντικείμενο μελέτης αποτέλεσαν δύο σημαντικά ναυτιλιακά cluster, εκείνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Νορβηγίας. Εν συνεχεία, ακολούθησε η επισταμένη εξέταση του ελληνικού πλέγματος ναυτιλιακών δραστηριοτήτων. Αναλύθηκε το περιεχόμενό του, η σημασία του για την υπόλοιπη οικονομία, τα προβλήματά του (όπως χαμηλή ανταγωνιστικότητα και έλλειψη συνοχής) και διατυπώθηκαν προτάσεις προκειμένου να αναπτυχθεί, να αυξηθεί η συνοχή του και να γίνει πιο ανταγωνιστικό. Τέλος, μελετήθηκαν οι ναυτικές πρακτορεύσεις, ως τμήμα της ναυτιλίας υπηρεσιών, κλάδου του ελληνικού ναυτιλιακού cluster. Πραγματοποιήθηκε επισκόπηση της αγοράς των ναυτικών πρακτορεύσεων και ανιχνεύθηκαν τα σημαντικότερα προβλήματα (ασαφές και παρωχημένο νομοθετικό πλαίσιο, γραφειοκρατία, πολυδιάσπαση λιμενικών υπηρεσιών, έλλειψη επαρκούς επιπέδου υποδομών από πολλά πρακτορεία). Επιπλέον, προτάθηκαν ορισμένες λύσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, όπως ο εκσυγχρονισμός του νομοθετικού πλαισίου, η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και η αναβάθμιση των γνώσεων των ναυτικών πρακτόρων.