Η κοινωνική ένταξη εκτοπισμένων ΑΜΕΑ μέσω του αθλητισμού

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τη συμβολή του αθλητισμού στην κοινωνική ένταξη προσφύγων με αναπηρία. Σε ένα πλαίσιο πολλαπλής ευαλωτότητας – τόσο λόγω της προσφυγικής ταυτότητας όσο και της αναπηρίας – η πληθυσμιακή αυτή ομάδα αντιμετωπίζει σωρευτικά εμπόδια πρόσβασης στην κοινωνική ζωή, ενώ παραμένει στο περιθώριο των κυρίαρχων πολιτικών ένταξης. Σκοπός της μελέτης είναι να αποτιμήσει κατά πόσο ο αθλητισμός, όταν σχεδιάζεται με όρους προσβασιμότητας και συμμετοχικότητας, μπορεί να λειτουργήσει ως φορέας ενδυνάμωσης, κοινωνικοποίησης και ενεργού ένταξης. Η μεθοδολογία βασίζεται στη μελέτη περίπτωσης του STEADY, ενός προγράμματος που υλοποιήθηκε με τη συνεργασία οκτώ ευρωπαϊκών χωρών και στόχευσε στην παροχή εκπαιδευτικών και πρακτικών εργαλείων για τη συμπερίληψη των εκτοπισμένων ΑμεΑ στον αθλητισμό. Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι ο αθλητισμός μπορεί να λειτουργήσει ως πεδίο κοινωνικής συνοχής και αξιακής σύγκλισης, ιδίως όταν πλαισιώνεται από θεσμική υποστήριξη, κατάλληλη επιμόρφωση και ενεργό συμμετοχή των ίδιων των ωφελούμενων. Επιπλέον, ένα κρίσιμο εύρημα της παρούσας έρευνας αφορά στην έλλειψη οργανωμένων και συστηματικών αθλητικών προγραμμάτων που να στοχεύουν ειδικά στην κοινωνική ενσωμάτωση των προσφύγων και μεταναστών με αναπηρία. Διαπιστώθηκε ότι η κατηγορία αυτή παραμένει συχνά αόρατη τόσο στον σχεδιασμό των εθνικών στρατηγικών ένταξης όσο και στον χώρο του αθλητισμού. Το κενό αυτό καθιστά απαραίτητη την ενίσχυση πολιτικών και θεσμικών εργαλείων που να αναγνωρίζουν τη σύνθετη ταυτότητα των εκτοπισμένων ΑμεΑ και να δημιουργούν ευκαιρίες ουσιαστικής συμμετοχής μέσω του αθλητισμού. Η εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ένταξη μέσω του αθλητισμού δεν είναι απλώς μια καινοτόμα πρακτική, αλλά μια πολιτική αναγκαιότητα που προϋποθέτει θεσμική βούληση, διατομεακή συνεργασία και αξιοποίηση ευρωπαϊκών εργαλείων, όπως το STEADY, για την επίτευξη μιας δικαιότερης και συμπεριληπτικής κοινωνίας.