Το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού στη διαδικασία ασύλου : η περίπτωση των ασυνόδευτων ανηλίκων στην Ελλάδα

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η εφαρμογή της αρχής του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού κατά τη διαδικασία ασύλου, με ιδιαίτερη έμφαση στα ασυνόδευτα παιδιά σε μετακίνηση. Τα τελευταία χρόνια λόγω της μαζικής άφιξης πολιτών τρίτων χωρών με την Ελλάδα να είναι πρώτη χώρα υποδοχής παρατηρείται αύξηση του αριθμού των παιδιών που καταφθάνουν στην χώρα πολλά από τα οποία είναι ασυνόδευτα ή καθίστανται ασυνόδευτα μετά την άφιξή τους. Στην αρχή της εργασίας επιδιώκεται ανάλυση του νομικού πλαισίου διεθνούς, ευρωπαϊκού και εθνικού δικαίου αναφορικά με την διαδικασία ασύλου, με στόχο να εντοπιστούν τα σημεία που χρήζουν προσαρμογής στις ανάγκες των ανήλικων αιτούντων άσυλο. Ειδικό βάρος δίνεται στο στάδιο της συνέντευξης, όπου αναδεικνύονται σημαντικές προκλήσεις σχετικά με την εφαρμογή του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού: έλλειψη παιδοκεντρικής προσέγγισης, γλωσσικά και πολιτισμικά εμπόδια, καθώς και περιορισμένη αναγνώριση της ευαλωτότητας των παιδιών. Η μελέτη, βασισμένη σε ποιοτική ανάλυση συνεντεύξεων κάνοντας χρήση και ποσοτικών στοιχείων, τεκμηριώνει το χάσμα μεταξύ θεωρίας και πρακτικής στην εφαρμογή του βέλτιστου συμφέροντος. Μέσα από την ανάπτυξη του θεωρητικού πλαισίου που αφορά τα ασυνόδευτα παιδιά, η εργασία προσεγγίζει τα ασυνόδευτα παιδιά ως κοινωνικούς δρώντες που αναπτύσσουν υβριδικές ταυτότητες και διαβιούν «εκτός πλαισίου», αμφισβητώντας τα κυρίαρχα δυτικά πρότυπα παιδικής ηλικίας. Καταλήγει με προτάσεις για την αναμόρφωση της διαδικασίας ασύλου, ενισχύοντας τη συμμετοχή και την προστασία των παιδιών με βάση τα δικαιώματά τους