The strategic transformation of US-Cyprus defense relations : geopolitical alignments, energy security, and regional stability in the Eastern Mediterranean

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τον στρατηγικό μετασχηματισμό των αμυντικών σχέσεων Ηνωμένων Πολιτειών – Κύπρου, τοποθετώντας τον στο ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο της Ανατολικής Μεσογείου. Ενώ παλαιότερα οι διμερείς σχέσεις περιορίζονταν από τις δυναμικές του Ψυχρού Πολέμου και το μακροχρόνιο εμπάργκο όπλων των Η.Π.Α., από το 2018 και έπειτα έχουν επαναπροσδιοριστεί μέσω της σύγκλισης περιφερειακών απειλών ασφαλείας, της ενεργειακής διπλωματίας και της μετατόπισης των συμμαχιών. Υιοθετώντας μια πολυθεωρητική προσέγγιση —συμπεριλαμβανομένου του Νεοκλασικού Ρεαλισμού (Neoclassical Realism), της Θεωρίας Περιφερειακού Συμπλέγματος Ασφαλείας (RSCT) και της Διπλωματίας Άμυνας (Defence Diplomacy)— η μελέτη εξετάζει πώς η Κύπρος εξελίχθηκε από περιθωριακό παράγοντα σε βασικό στρατηγικό εταίρο των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η εμπειρική ανάλυση αναδεικνύει πώς η τουρκική αναθεωρητική στάση, οι ανακαλύψεις υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου και η επιδείνωση των σχέσεων Η.Π.Α.–Τουρκίας δημιούργησαν νέες ευκαιρίες για την ευθυγράμμιση Η.Π.Α.–Κύπρου. Η εργασία εξετάζει βασικούς θεσμικούς μηχανισμούς όπως το πρόγραμμα Διεθνούς Στρατιωτικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (IMET), το Κυπριακό Κέντρο για την Ασφάλεια Ξηράς, Ανοικτής Θάλασσας και Λιμένων (CYCLOPS) και τη συμμετοχή της Κύπρου στο Πρόγραμμα Συνεταιρισμού Πολιτειών (SPP) των Η.Π.Α. Οι εξελίξεις αυτές, μεταξύ άλλων, έχουν ενισχύσει όχι μόνο τη στρατιωτική διαλειτουργικότητα αλλά και τον ρόλο της Κύπρου ως περιφερειακού κόμβου ενέργειας και ανθρωπιστικής υποστήριξης.

Η εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η Κύπρος αξιοποίησε επιτυχώς τη γεωγραφική της θέση, τη διπλωματική της ευελιξία και τα ενεργειακά της αποθέματα, προκειμένου να ενταχθεί σε περιφερειακά πλαίσια ασφαλείας υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών. Η εξέλιξη αυτή καταδεικνύει πώς τα μικρά κράτη μπορούν να ενισχύσουν τη στρατηγική τους σημασία μέσω στοχευμένης αμυντικής διπλωματίας και οικοδόμησης συμμαχιών. Τα ευρήματα έχουν σημαντικές πολιτικές προεκτάσεις για τις στρατηγικές εμπλοκής των Η.Π.Α., τον συντονισμό ΝΑΤΟ–ΕΕ και την ενεργειακή ασφάλεια σε μια αμφισβητούμενη αλλά ζωτικής σημασίας περιοχή.