| dc.contributor.advisor | Tziampiris, Aristotle | |
| dc.contributor.advisor | Τζιαμπίρης, Αριστοτέλης | |
| dc.contributor.author | Christoforou, Vasilis | |
| dc.contributor.author | Χριστοφόρου, Βασίλης | |
| dc.date.accessioned | 2025-07-28T09:06:15Z | |
| dc.date.available | 2025-07-28T09:06:15Z | |
| dc.date.issued | 2025-02-25 | |
| dc.identifier.uri | https://dione.lib.unipi.gr/xmlui/handle/unipi/18031 | |
| dc.description.abstract | Η Κύπρος, τοποθετημένη σε ένα στρατηγικό σταυροδρόμι στην Ανατολική Μεσόγειο, βρέθηκε διαχρονικά στο επίκεντρο γεωπολιτικών συμφερόντων λόγω της εγγύτητάς της με την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Η γεωστρατηγική της θέση έχει καθιερώσει την Κύπρο ως βασικό παράγοντα στην περιφερειακή ασφάλεια και ως περιοχή ενδιαφέροντος για παγκόσμιες δυνάμεις, ιδίως για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η παρούσα διατριβή εξετάζει την εξέλιξη των στρατιωτικών σχέσεων μεταξύ Κύπρου και Ηνωμένων Πολιτειών, παρακολουθώντας τη μετάβαση από μια ιστορικά επιφυλακτική συνεργασία σε μια ολοένα και πιο στρατηγική συμμαχία, εστιάζοντας παράλληλα στις προοπτικές ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ. Η έρευνα αναλύει περαιτέρω τις ευρύτερες επιπτώσεις αυτών των εξελίξεων για την περιφερειακή ασφάλεια και τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μετά από μια εκτενή ανασκόπηση του ιστορικού πλαισίου, η μελέτη εξετάζει τις πρώιμες φάσεις των στρατιωτικών σχέσεων Κύπρου–ΗΠΑ, ιδίως κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, όταν η Κύπρος προσπαθούσε να ισορροπήσει μεταξύ των δυτικών και σοβιετικών επιρροών. Κατά την περίοδο αυτή, οι Ηνωμένες Πολιτείες διατήρησαν μία ευαίσθητη ισορροπία, υποστηρίζοντας τους δύο συμμάχους του ΝΑΤΟ –την Ελλάδα και την Τουρκία– ενώ απέφευγαν βαθύτερη στρατιωτική εμπλοκή με την Κύπρο λόγω της αδέσμευτης εξωτερικής της πολιτικής. Η τουρκική εισβολή του 1974 και η επακόλουθη διαίρεση της νήσου επηρέασαν βαθιά τις διεθνείς της σχέσεις, διαμορφώνοντας τις αμυντικές της πολιτικές και περιπλέκοντας την ικανότητά της να συνάψει επίσημες στρατιωτικές συμμαχίες. Η αντίδραση των ΗΠΑ στην εισβολή –που χαρακτηρίστηκε από την επιβολή εμπάργκο όπλων στην Τουρκία και διπλωματικές προσπάθειες επίλυσης της κρίσης– ανέδειξε περαιτέρω τη σύνθετη φύση των σχέσεων Κύπρου–ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Η διατριβή εξετάζει στη συνέχεια την περίοδο μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η οποία ευνόησε την ανανέωση των στρατιωτικών και στρατηγικών εταιρικών σχέσεων μεταξύ Κύπρου και Ηνωμένων Πολιτειών. Με την αποδυνάμωση των διπολικών δομών παγκόσμιας ισχύος, η Κύπρος προσανατόλισε την εξωτερική της πολιτική προς την ενίσχυση των δεσμών της με τα δυτικά συστήματα ασφάλειας, ιδιαίτερα μετά την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004. Η άρση του εμπάργκο όπλων των ΗΠΑ προς την Κύπρο το 2020 και οι επακόλουθες συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας σηματοδότησαν μια ευρύτερη στροφή στην αμερικανική περιφερειακή πολιτική ασφάλειας, υπογραμμίζοντας τη διευρυνόμενη σημασία της Κύπρου στους τομείς της καταπολέμησης της τρομοκρατίας, της θαλάσσιας ασφάλειας και της ενεργειακής γεωπολιτικής.
Μέσω λεπτομερούς ανάλυσης, η μελέτη εξετάζει συγκεκριμένες στρατιωτικές συμφωνίες, εταιρικές σχέσεις ασφαλείας και πρωτοβουλίες συνεργασίας που έχουν ενισχύσει τις σχέσεις Κύπρου–ΗΠΑ, όπως μηχανισμούς ανταλλαγής πληροφοριών, κοινές στρατιωτικές ασκήσεις και στρατηγικές επενδύσεις σε κυπριακές αμυντικές υποδομές.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εξελισσόμενη στρατιωτική συνεργασία Κύπρου–ΝΑΤΟ, μελετώντας τον βαθμό στον οποίο η Κύπρος έχει ενσωματώσει πρωτόκολλα ασφαλείας της Συμμαχίας και τις πολιτικές και διπλωματικές προκλήσεις γύρω από την πιθανή ένταξή της. Παρότι η Κύπρος έχει αυξήσει τον αμυντικό της συντονισμό με το ΝΑΤΟ μέσω του προγράμματος Συνεργασία για την Ειρήνη (PfP), η πλήρης ένταξη παραμένει αμφιλεγόμενο ζήτημα, κυρίως λόγω της αντίθεσης της Τουρκίας. Η Τουρκία, ως βασικό μέλος του ΝΑΤΟ, συνεχίζει να ασκεί επιρροή στη στάση της Συμμαχίας έναντι της Κύπρου, περιπλέκοντας τις προσπάθειες για επίσημη ένταξη της χώρας στο νατοϊκό πλαίσιο ασφάλειας. Η μελέτη αναλύει τις πολιτικές, νομικές και στρατηγικές επιπτώσεις μιας πιθανής ένταξης στο ΝΑΤΟ, αξιολογώντας τόσο τα οφέλη όσο και τους κινδύνους βαθύτερης ενσωμάτωσης στη Συμμαχία.
Η μελέτη ολοκληρώνεται με εξέταση των ευρύτερων επιπτώσεων για την περιφερειακή ασφάλεια από την ενισχυμένη στρατιωτική συνεργασία της Κύπρου με τις ΗΠΑ και την προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ. Δεδομένων των αυξανόμενων εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο –που επιτείνονται από εδαφικές διαφορές, τον ανταγωνισμό στον τομέα της ενέργειας και τις στρατιωτικές δραστηριότητες της Τουρκίας– η εξελισσόμενη στρατηγική θέση της Κύπρου έχει σημαντικές συνέπειες για τη σταθερότητα στην περιοχή. Η έρευνα αξιολογεί πώς η αυξημένη αμερικανική εμπλοκή στην Κύπρο θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει την αρχιτεκτονική ασφάλειας της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων πιθανών ανακατατάξεων στις σχέσεις ΗΠΑ–Τουρκίας και στις ευρύτερες νατοϊκές δυναμικές. Παρέχονται προτάσεις για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, με στόχο την προώθηση της σταθερότητας και την ενίσχυση της διπλωματικής συνεργασίας μεταξύ βασικών περιφερειακών παραγόντων, όπως η Ελλάδα, η Τουρκία, το Ισραήλ και οι θεσμοί της ΕΕ.
Τελικά, η μελέτη αυτή συμβάλλει στην εις βάθος κατανόηση της πολύπλοκης αλληλεπίδρασης μεταξύ στρατηγικών εταιρικών σχέσεων, στρατιωτικών συμμαχιών και περιφερειακών δυναμικών ασφάλειας. Μέσα από την ανάλυση της ιστορικής πορείας και των σύγχρονων εξελίξεων στις σχέσεις Κύπρου–ΗΠΑ στον τομέα της άμυνας, παρέχει κρίσιμες γνώσεις για το μέλλον της κυπριακής αμυντικής στρατηγικής και τον ρόλο της στη διαμόρφωση πλαισίων ασφαλείας στην Ανατολική Μεσόγειο. | el |
| dc.format.extent | 66 | el |
| dc.language.iso | en | el |
| dc.publisher | Πανεπιστήμιο Πειραιώς | el |
| dc.title | From strategic partner to NATO member : the evolution of Cyprus-U.S. military relations and its impact on regional security | el |
| dc.type | Master Thesis | el |
| dc.contributor.department | Σχολή Οικονομικών, Επιχειρηματικών και Διεθνών Σπουδών. Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών | el |
| dc.description.abstractEN | Cyprus, located at a strategic crossroad in the Eastern Mediterranean, has long been in the center of attention for geopolitical interests due to its closeness to Europe, the Middle East, and North Africa. The island’s geostrategic location has established it as a key player in regional security and an area of interest for global powers, particularly the United States.
This dissertation examines the evolution of military relations between Cyprus and the United States, following the transition from a historically cautious partnership to an increasingly strategic alliance, while focusing on the potential of Cyprus for NATO
membership. The research further analyzes the broader implications of these developments for regional security and U.S. strategic interests in the Eastern Mediterranean.
Following a comprehensive review of the historical context, the study explores the early phases of Cyprus-U.S. military relations, especially during the Cold War, when Cyprus found itself navigating between Western and Soviet influences. During this period,
the U.S. maintained a delicate balance, supporting both NATO allies, Greece and Turkey, while refraining from deep military engagement with Cyprus due to its non-aligned foreign policy stance. The 1974 Turkish invasion and the subsequent division of Cyprus profoundly influenced its international relations, shaping its defense policies and complicating its ability to establish formal military alliances. The U.S. response to the invasion - marked by an arms embargo against Turkey and diplomatic efforts to mediate
the crisis - further underscored the complex nature of Cyprus-U.S. relations during the Cold War period (Tziampiris, 2021).
The dissertation then examines the post-Cold War era, which facilitated the renewal of military and strategic partnerships between Cyprus and the United States. With the decline of bipolar global power structures, Cyprus aimed its foreign policy to alligning
closer with the Western security frameworks, particularly following its accession to the European Union in 2004 (Tziampiris, 2021). The lifting of the U.S. arms embargo on Cyprus in 2020 and subsequent defense agreements signified a broader shift in U.S.
regional security policy, underscoring the island’s growing importance in the fields of counterterrorism, maritime security, and energy geopolitics.
Through detailed analysis, this study explores specific military agreements, security partnerships, and cooperative initiatives that have enhanced U.S.-Cyprus relations, including intelligence-sharing mechanisms, joint military exercises, and strategic
investments in Cypriot defense infrastructure.
A significant focus is placed on the evolving military cooperation between Cyprus and NATO, examining the extent to which Cyprus has integrated NATO security protocols and the political and diplomatic challenges surrounding its potential membership.
Although Cyprus has increased its defense coordination with NATO through the Partnership for Peace (PfP) program, full membership remains a contentious issue, primarily due to Turkey’s opposition. Turkey, a key NATO member, continues to exert
influence over the alliance’s stance on Cyprus, complicating efforts to formalize its inclusion in the NATO security framework. This study analyzes the political, legal, and security implications of potential NATO accession, assessing both the benefits and risks of deeper integration within the alliance.
The study concludes with an examination of the broader regional security implications of Cyprus’s enhanced military cooperation with the U.S. and its potential NATO membership. Given the growing tensions in the Eastern Mediterranean—
exacerbated by territorial disputes, energy competition, and Turkey’s military activities—Cyprus’s evolving strategic posture has significant consequences for regional stability. The research evaluates how increased U.S. engagement in Cyprus could
reshape the security architecture of the region, including potential shifts in U.S.-Turkey relations and broader NATO dynamics. Recommendations are made for policymakers to foster stability and encourage diplomatic engagement among key regional stakeholders, including Greece, Turkey, Israel, and EU institutions.
Ultimately, this study contributes to a deeper understanding of the complex interplay between strategic partnerships, military alliances, and regional security dynamics. By analyzing the historical trajectory and contemporary shifts in U.S.-Cyprus military
relations, it provides critical insights into the future of Cyprus’s defense strategy and its role in shaping security frameworks in the Eastern Mediterranean. | el |
| dc.contributor.master | American Studies: Politics, Strategy and Economics | el |
| dc.subject.keyword | Cyprus | el |
| dc.subject.keyword | NATO | el |
| dc.subject.keyword | USA | el |
| dc.subject.keyword | SPP | el |
| dc.subject.keyword | Turkey | el |
| dc.subject.keyword | EU | el |
| dc.date.defense | 2025-07-14 | |
