Climate-neutral and smart cities : best practices for sustainable urban development – a case study of Pallini, Greece

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει την προσαρμογή και εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών βιώσιμης ανάπτυξης και κυκλικής οικονομίας στην περιοχή της Παλλήνης στην Ελλάδα. Μέσω της μελέτης επιτυχημένων διεθνών παραδειγμάτων, η έρευνα στοχεύει στη διαμόρφωση εφαρμόσιμων προτάσεων, προσαρμοσμένων στις περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες της τοπικής κοινότητας. Προσφέρει μία ολοκληρωμένη αξιολόγηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της Παλλήνης και περιγράφει στρατηγικές για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής απόδοσης, την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και την προαγωγή της κοινωνικής ευημερίας μέσω βιώσιμων πρωτοβουλιών.

Εστιάζοντας στην ενσωμάτωση των αρχών της κυκλικής οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης, η μελέτη επιδιώκει τη βέλτιστη διαχείριση των πόρων, την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων και την ενίσχυση της τοπικής ανάπτυξης στην Παλλήνη. Ξεκινά με την ανάδειξη της σημασίας της συνεργασίας με τοπικούς φορείς και της ενεργής συμμετοχής της κοινότητας, στοιχεία καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία των προτεινόμενων δράσεων. Δίνεται έμφαση στην εξασφάλιση χρηματοδότησης, κυρίως μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων όπως το ΕΣΠΑ και το LIFE, καθώς και εθνικών πόρων, για την κάλυψη των οικονομικών αναγκών των εν λόγω πρωτοβουλιών. Παράλληλα, πραγματοποιείται λεπτομερής ανάλυση κόστους-οφέλους, η οποία αξιολογεί τα οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη, αναδεικνύοντας την ανάγκη για συνετή διαχείριση πόρων και σωστό προγραμματισμό του προϋπολογισμού.

Για την εξαγωγή βαθύτερων συμπερασμάτων, η μελέτη σχεδιάστηκε ώστε να περιλαμβάνει ερωτηματολόγια σε μορφή συνέντευξης, απευθυνόμενα σε εκπροσώπους του Δήμου Παλλήνης, συμπεριλαμβανομένου και του Δημάρχου. Αν και τελικά δεν πραγματοποιήθηκαν οι συνεντεύξεις, το ερευνητικό πλαίσιο βασίστηκε σε τοπικά πολιτικά έγγραφα, δημόσια δεδομένα και επίσημες ανακοινώσεις, ώστε να αξιολογηθεί η παρούσα κατάσταση, οι πρωτοβουλίες και οι προτεραιότητες της περιοχής αναφορικά με τη βιωσιμότητα και την κυκλική οικονομία. Οι σχετικές πληροφορίες βοήθησαν στον εντοπισμό προκλήσεων, ευκαιριών και πρακτικών βημάτων που απαιτούνται για την επιτυχή εφαρμογή των προτεινόμενων στρατηγικών.

Οι προτεινόμενες πρακτικές αξιολογούνται μέσω δύο εργαλείων στρατηγικής ανάλυσης: SWOT και PEST. Η ανάλυση SWOT εξετάζει εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες, εντοπίζοντας πλεονεκτήματα όπως η ευαισθητοποίηση της κοινότητας για την ανακύκλωση, η δυνατότητα αξιοποίησης φυσικών πόρων και οι συνέργειες με τοπικές επιχειρήσεις για την εφαρμογή μοντέλων κυκλικής οικονομίας. Παράλληλα, αναγνωρίζει αδυναμίες όπως η περιορισμένη χρηματοδότηση, η ανεπαρκής τεχνική υποδομή και η έλλειψη εμπειρίας των τοπικών αρχών στη διαχείριση έργων μεγάλης κλίμακας. Οι ευκαιρίες περιλαμβάνουν την πρόσβαση σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και την ανάπτυξη του πράσινου τουρισμού, ενώ οι απειλές σχετίζονται με την αντίσταση στην αλλαγή και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Η ανάλυση PEST εξετάζει τους πολιτικούς, οικονομικούς, κοινωνικούς και τεχνολογικούς παράγοντες που επηρεάζουν την εφαρμογή των πρακτικών αυτών. Σε πολιτικό επίπεδο, κρίσιμο ρόλο διαδραματίζουν οι υποστηρικτικές ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές για το κλίμα και την κυκλική οικονομία, η υποστήριξη της τοπικής αυτοδιοίκησης και τα ενδεχόμενα φορολογικά κίνητρα. Οικονομικά, η χρηματοδότηση από ευρωπαϊκά προγράμματα και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας αποτελούν σημαντικά οφέλη. Σε κοινωνικό επίπεδο, η ενίσχυση της ευαισθητοποίησης για την κυκλική οικονομία και η προώθηση της κοινωνικής ένταξης μέσω πράσινων δράσεων είναι βασικές προτεραιότητες. Τεχνολογικά, οι εξελίξεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα έξυπνα συστήματα διαχείρισης πόρων και τα καινοτόμα υλικά και μέθοδοι κατασκευής μπορούν να αυξήσουν την αποδοτικότητα των έργων και να μειώσουν το κόστος.

Καταλήγοντας, η μελέτη προτείνει συστάσεις για το μέλλον, υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα χάραξης μακροπρόθεσμης στρατηγικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Παλλήνης. Η ενεργή εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας και των επιχειρήσεων είναι κρίσιμη, όπως και η εξασφάλιση χρηματοδότησης και η προσαρμογή στις τεχνολογικές εξελίξεις, προκειμένου να διασφαλιστεί η επιτυχία των πρωτοβουλιών αυτών. Η εργασία εισηγείται επίσης την ανάγκη περαιτέρω έρευνας για την ενίσχυση των υφιστάμενων πρακτικών και την ανάπτυξη νέων λύσεων, εξασφαλίζοντας την οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική βιωσιμότητα της περιοχής.