Συλλογή και αξιοποίηση δεδομένων νοσηλείας ασθενών σε μονάδες εντατικής θεραπείας

Abstract

Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στη μελέτη του ζητήματος της αξιοποίησης των δεδομένων που παράγονται από ασθενείς κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (Μ.Ε.Θ.). Η υπέρμετρη αυτή ανάγκη για αξιοποίηση των παραγόμενων αυτών δεδομένων έγκειται στο γεγονός ότι στο συγκεκριμένο τμήμα του Νοσοκομείου συλλέγεται μεγάλος όγκος πληροφοριών, μέσω της συνεχούς παρακολούθησης και καταγραφής των ζωτικών ενδείξεων, αλλά και άλλων παραμέτρων που σχετίζονται με τους ασθενείς. Συχνά, παρόλο που τα δεδομένα αυτά παρουσιάζουν ιδιαίτερη χρησιμότητα στη λήψη κλινικών αποφάσεων και κατ’ επέκταση συμβάλλουν στην βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης φροντίδας, αλλά και των παραγόμενων κλινικών αποτελεσμάτων στις Μ.Ε.Θ., δεν υποβάλλονται σε περαιτέρω επεξεργασία και κατά συνέπεια η χρήση τους δεν καθίσταται εύκολα εφικτή κι έτσι παραμένει σε χαμηλά ποσοστά. Με την συνεχή ανάπτυξη της τεχνολογίας και με τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και άλλων τεχνολογικών μέσων, παρέχεται σήμερα η δυνατότητα ψηφιοποίησης των παραγόμενων δεδομένων, με σκοπό την αξιοποίησή τους στην κλινική πράξη, αλλά και για ερευνητικούς σκοπούς μεταγενέστερα. Στην εν λόγω διπλωματική εργασία, και πιο συγκεκριμένα στα δύο πρώτα κεφάλαια, γίνεται αναφορά στον τεράστιο όγκο των δεδομένων που παράγονται κατά τη νοσηλεία των ασθενών στις Μ.Ε.Θ. Ακολούθως, αναλύεται η ουσιαστική σημασία και η ανάγκη της περαιτέρω αξιοποίησής τους, με κύριο σκοπό την βελτίωση της ποιότητας φροντίδας που παρέχεται στους ασθενείς. Έπειτα, γίνεται παρουσίαση των διαθέσιμων πληροφοριακών συστημάτων, λογισμικών και εφαρμογών, που συναντώνται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, τα οποία είναι εξειδικευμένα και κατάλληλα για χρήση στις Μ.Ε.Θ. και αποσκοπούν στην βέλτιστη χρησιμοποίηση των παραγόμενων σε αυτή δεδομένων. Ακολούθως, στο 3ο κεφάλαιο παρουσιάζεται μία μελέτη που διεξήχθη σε μεγάλο Νοσοκομείο της Αθήνας, θεωρώντας ότι με αυτόν τον τρόπο παρέχεται μία αντιπροσωπευτική εικόνα και για τα υπόλοιπα Νοσοκομεία της Ελλάδας. Πιο συγκεκριμένα, γίνεται αναλυτική καταγραφή του προσωπικού, των κλινών και του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού που διαθέτουν οι Μ.Ε.Θ. του εν λόγω Νοσοκομείου, καθώς επίσης παρουσιάζονται και τα προβλήματα που προκύπτουν λόγω ποικίλων ελλείψεων, όπως για παράδειγμα σε ανθρώπινο δυναμικό, οικονομικούς πόρους, αλλά και ως προς την πληροφοριακή υποδομή. Εν συνεχεία, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα που προέκυψαν μέσω του διαμοιρασμού ερωτηματολογίου, το οποίο αποτυπώνει τις γνώσεις αλλά και τις αντιλήψεις του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού απέναντι σε μία δυνητική εγκατάσταση κατάλληλων και εξειδικευμένων πληροφοριακών συστημάτων, λογισμικών ή και εφαρμογών για χρήση σε Μ.Ε.Θ., με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση των παραγόμενων δεδομένων στο χώρο αυτό. Το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο απαντήθηκε από συνολικά 50 ιατρούς και νοσηλευτές που απασχολούνται στις Μ.Ε.Θ. του υπό μελέτη Νοσοκομείου. Καταλήγοντας, αναλύονται τα κύρια συμπεράσματα που απορρέουν λαμβάνοντας υπόψιν και τα δεδομένα που προέκυψαν από τη μελέτη που έγινε σε μεγάλο Νοσοκομείο της Αθήνας. Πιο συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι απαιτείται οργάνωση αναφορικά με την πληροφοριακή υποδομή στις Μ.Ε.Θ., καθώς το προσωπικό έρχεται αντιμέτωπο με πολυάριθμα προβλήματα, ενώ συγχρόνως οι περισσότερες καταγραφές δεδομένων γίνονται χειρόγραφα, με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά δύσκολο κάποιος να ανατρέξει σε αυτά και να μπορέσει να τα χρησιμοποιήσει μεταγενέστερα για ερευνητικούς σκοπούς, με απώτερο στόχο τη βελτίωση της παρεχόμενης φροντίδας υγείας και των θετικότερων εκβάσεων για τους ασθενείς. Ακόμη, βρέθηκε ότι η επαγγελματική ιδιότητα σχετίζεται με την στάση του προσωπικού αναφορικά με τη χρησιμοποίηση ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος στις Μ.Ε.Θ. και πιο συγκεκριμένα ότι οι ιατροί είναι περισσότερο δεκτικοί από τους νοσηλευτές. Επίσης, μέσω στατιστικής ανάλυσης των δεδομένων διαπιστώθηκε ότι το νεότερο ως προς την προϋπηρεσία ιατρονοσηλευτικό προσωπικό έχει μάλλον πιο θετική στάση σχετικά με τη χρησιμοποίηση ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος και την εκπαίδευσή του για το σκοπό αυτό σε σχέση με το παλαιότερο, ενώ παράλληλα το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό που εργάζεται πιο πολλά χρόνια στο συγκεκριμένο Νοσοκομείο (περισσότερο από 10 έτη) έχει μάλλον πιο αρνητική στάση όσον αφορά στη χρησιμοποίηση ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος και την εκπαίδευσή του για το σκοπό αυτό σε σχέση με αυτό που εργάζεται λιγότερα έτη στο εν λόγω Νοσοκομείο. Τέλος, παρατίθενται προτάσεις και λύσεις που δυνητικά θα μπορούσαν, όντας προσαρμοσμένες στην ελληνική πραγματικότητα, να συνεισφέρουν στο ζήτημα της αξιοποίησης των παραγομένων δεδομένων στις Μ.Ε.Θ., το οποίο όπως προαναφέρθηκε παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον.