Tα κριτήρια του ΕΔΔΑ ως προς την αποτελεσματική προστασία του δικαιώματος στο απόρρητο της επικοινωνίας - Κριτική αποτίμηση του εγχώριου κανονιστικού πλαισίου

Abstract

H εν λόγω εργασία πραγματεύεται το πλαίσιο άρσης του απορρήτου σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Ειδικότερα, εστιάζει στα κριτήρια που διαπλάστηκαν σύμφωνα τη νομολογία του ΕΔΔΑ, τα οποία καθιστούν κατ’ εξαίρεση επιτρεπτό τον περιορισμό του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα, μέσω της άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, αποσκοπώντας στην αποτελεσματική προστασία των υποκειμένων του εν λόγω δικαιώματος και επιχειρεί την κριτική αποτίμησή τους σε συνάρτηση με το εγχώριο κανονιστικό πλαίσιο. Εισαγωγικώς, γίνεται ανάλυση των προστατευόμενων εννόμων αγαθών. Ειδικότερα, προσεγγίζονται οι έννοιες της ιδιωτικότητας και της απόρρητης επικοινωνίας και παρατίθενται τα βασικά τους χαρακτηριστικά. Μετά ταύτα, ακολουθεί ο προσδιορισμός των εννοιών των σχετικών δικαιωμάτων, του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή και της ειδικότερης έκφανσης αυτού, ήτοι του δικαιώματος στην ελεύθερη και απόρρητη επικοινωνία. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται το νομικό πλαίσιο, δυνάμει του οποίου τα ως άνω έννομα αγαθά κατοχυρώνονται τόσο σε εθνικό όσο και σε υπερεθνικό (διεθνές και ενωσιακό) επίπεδο και αναλύονται τα κείμενα και τα νομοθετήματα σταθμοί στη θέσπιση του απαραβίαστου αυτών. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην ΕΣΔΑ, το άρθρο 8 της οποίας συνιστά το νομοθετικό θεμέλιο για την προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών και για τη νομολογιακή σμίλευση των κριτηρίων για τον σύμφωνο με την αρχή της αναλογικότητας περιορισμό του δικαιώματος. Μετά ταύτα, αναπτύσσονται τα αντλούμενα από το εν λόγω άρθρο της ΕΣΔΑ κριτήρια του ΕΔΔΑ, με την πλήρωση των οποίων, καθίσταται κατ’ εξαίρεση επιτρεπτή η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών. Ειδικότερα, εξετάζονται ο σκοπός, οι λόγοι και οι δικλείδες ασφαλείας που, σύμφωνα με το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, καθιστούν, σύμφωνα με το Δικαστήριο του Στρασβούργου, παραδεκτό τον περιορισμό του δικαιώματος στην ελεύθερη, απρόσκοπτη και απόρρητη επικοινωνία σε ένα κράτος δικαίου. Ύστερα, αποτυπώνεται το νομοθετικό πλαίσιο και η συναφής διαδικασία για την άρση του απορρήτου στην Ελλάδα και καταγράφονται οι ιδιαιτερότητες και τα ζητήματα που έχουν απασχολήσει τη θεωρία και τη νομολογία. Τέλος, μετά την ανάλυση όλων των ανωτέρω επί μέρους ζητημάτων, επιχειρείται συγκριτική παρατήρηση και σχολιασμός του βαθμού εναρμόνισης της ελληνικής πραγματικότητας με τα επίπεδα προστασίας που θέτει η ενωσιακή έννομη τάξη, ώστε να διαπιστωθεί αν το εν ισχύ νομοθετικό πλαίσιο της Ελλάδος ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της ως κράτος-μέλους της ΕΕ και κατ’ επέκταση αν διασφαλίζονται επαρκώς τα έννομα συμφέροντα και τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών.